جايگاه دعا و ذكر در جهان شناسي سينوي

The Place of Prayer and Invocation in Avicennian Cosmolog

در جهان‌شناسي سينوي كل هستي بر اساس نظام متقن و منسجم علي و معلولي شكل گرفته و در آن هر موجودي جايگاه مشخص و معيني دارد. عالم طبيعت به عنوان پايين‌ترين مرتبه هستي تحت تدبير نفوس سماوي و نفوس سماوي نيز خود تحت احاطه و تدبير عقول مجرد و در نهايت منتسب به واجب‌الوجود هستند. در چنين نظامي دعا و ذكر وسيله‌اي براي اتصال و ارتباط نفوس انساني با عوالم بالا (نفوس سماوي و عقول مجرد) به منظور جلب منافع و دفع مضرات است. نفوس انساني از طريق تعالي نفساني و تكامل قواي عقل نظري و عملي قدرت اتصال و اتحاد با عقول مجرد را يافته و بدين ترتيب قدرت تاثير در نفوس سماوي موجب پيدايش پديده‌هاي خوشايند و از بين رفتن حوادث نامطلوب در جهان مادي مي‌شوند. چگونگي هماهنگي و انطباق دعا و ذكر با اصول و قواعد عقلي حاكم بر نظام علي و معلولي جهان مسيله‌اي است كه در اين مقاله مورد بررسي و تحليل قرار مي‌گيرد.

In Avicennian cosmology the whole of creation has been formed on the basis of a rigorous and consistent system of cause and effect in which each creature has its specific and determinate place. The world of nature as the lowest stage of existence is under the control of celestial souls and celestial souls themselves are under the dominance of pure intelligences and finally they are related to the Necessary Being. In such a system prayers and invocations are means for union and connection of human souls with the worlds beyond (celestial souls and pure intelligences) in order to aquire benefits and repel losses. Human souls have found the power for union and connection with pure intelligences through the transcenence of self and evolution of the faculties of speculative and practical reason and therefore the power to influence celestial souls brings about the genesis of pleasant phenomena and removing the unpleasant events in material world. The quality of harmony and correspodance of prayer and invocation with the rational principles and rules govering the causal system of the world is the main problem of our analysis and examination of this article.