گستره استثناي شبه جرم در حقوق مصونيت دولت‌ها در آيينه راي مصونيت صلاحيتي 2012

The Scope of the Tort Exception in the Law of State Immunity in the Light of the ICJ’s 2012 Judgment on the Jurisdictional Immunities of the State

استثناي شبه جرم به ترتيب در ماده 11 كنوانسيون اروپايي مصونيت دولت‌ها و ماده 12 كنوانسيون ملل متحد در مورد مصونيت دولت‌ها و اموال آن‌ها به عنوان يكي از استثنايات مهم بر مصونيت دولت‌ها پيش‌بيني شده است؛ اما ابهامات زيادي در خصوص دامنه و گستره اين استثنا ديده مي‌شود. در اين مقاله در پرتو راي مصونيت صلاحيتي تلاش شده است به اين ابهامات پاسخ داده شود از جمله اينكه، آيا مفاد مواد مذكور به قاعده عرفي تبديل شده است يا نه؟ آيا اين استثنا اقدامات حاكميتي دولت‌ها را نيز در برمي‌گيرد؟ آيا استثناي شبه جرم شامل اقدامات نيروهاي مسلح در زمان مخاصمات مسلحانه نيز مي‌شود؟ ديوان بين‌المللي دادگستري با بررسي رويه دولت‌ها، تفاسير طرح كميسيون حقوق بين‌الملل و آراي محاكم قضايي داخلي و رويه ديوان اروپايي حقوق بشر با پذيرش ضمني عرفي بودن اين استثنا به اين نتيجه رسيد كه استثناي شبه جرم، اقدامات حاكميتي دولت‌ها را در برمي‌گيرد اما اقدامات نيروهاي مسلح در زمان مخاصمات مسلحانه از حوزه شمول اين استثنا خارج است.

The Tort Exception is provided for in Article 11 of the European Convention and Article 12 of the United Nations Convention on the Jurisdictional Immunities of States and their Property as an important exception to the state immunity, but there is much ambiguity on the scope and content of this exception. The present article aims to clarify some aspects of this issue in the light of the ICJ’s 2012 judgment in the case of Jurisdictional Immunities of The State. There are some questions, including, whether this exception is transformed into customary international law, whether there is in customary international law a “tort exception” to State immunity applicable to acta jure imperii, and whether the acts committed on the territory of the forum State by the armed forces of a foreign State in the course of conducting an armed conflict are contained in the tort exception. The International Court of Justice, by examining state practice, judicial decisions and doctrine, has found that tort exception encompasses acta jure imperii but does not include the acts of armed forces in the course of conducting an armed conflict.