بررسي آلودگي سرب خاك ناشي از تردد وسايل نقليه

An Investigation on Soil Lead Pollution due to Vehicle Traffic in Ghamishlu Refuge

سرب به‌منزله فلزي غيرضروري، منبع و منشا سميّت محيط‌زيست و انسان است. هدف از مطالعه حاضر تعيين غلظت سرب در غبار كف جاده و حاشيه اطراف در پناهگاه قميشلو با مساحتي حدود 120 هزار هكتار است. اين منطقه را چهار جاده در اطراف محصور كرده است. بار ترافيكي محور جنوبي 19000 - 3600 خودرو در روز گزارش شده است. در اين منطقه، 12 نمونه غبار كف جاده و 72 نمونه خاك از فواصل 3، 20 و 50 متري از دو طرف جاده از عمق 5 سانتي‌متر سطحي جمع‌آوري شد. سرب نمونه‌ها با روش ايزو 11466 استخراج و با دستگاه جذب اتمي شعله‌اي اندازه‌گيري شد. غلظت سرب غبار كف جاده مناطق پرترافيك 28/109± 17/800 و مناطق كم‌ترافيك 28/71±28/582 ميلي‌گرم بر كيلوگرم است. علاوه بر آن، آزمون تجزيه واريانس نشان داد اختلاف غلظت سرب در مناطق مختلف پر و كم‌‌ترافيك معني‌دار است (005/0P=). نسبت متوسط غلظت سرب مناطق پرترافيك به كم‌ترافيك غبار، حاشيه‌هاي 3، 20 و 50 متري به ترتيب 37/1، 97/1، 42/1 و 40/1 به دست آمد. بنابراين، تردد در جاده عامل اصلي منشا سرب در جاده و حاشيه آن است. نتايج نشان داد غلظت سرب با دورشدن از جاده كاهش معني‌داري دارد. نتايج گوياي تاثير معني‌دار جاده تا محدوده 20 متري در حاشيه منطقه است و اختلاف غلظت در فواصل دورتر معني‌دار نيست. دو شاخص انباشت زميني و آلودگي براي بيان كلاس آلودگي محدوده مورد مطالعه استفاده شد. بررسي شاخص نشان مي‌دهد غبار جاده در كلاس آلودگي زياد است. خاك حاشيه 3 متري داراي دامنه‌اي از كلاس‌هاي غيرآلوده تا آلودگي متوسط است. شاخص Ipollدر حاشيه‌ها داراي اختلاف معني‌داري با Igeo در حاشيه‌هاست (001/0P=). بيش از 4/22 درصد از نقاط مورد مطالعه داراي سهم آلودگي انسان‌ساخت بين 100 - 75 درصد از كل آلودگي است.

Lead as non-essential metal, is known the source of toxicity and impacts on the environment and humans. The goal of recent paper is to determine the Pb concentration of road and road margin dust of Ghamishlu wildlife refuge in Isfahan province with an area about 120,000 hectares surrounded by four main roads. Traffic load in the southern freeway have been reported as about 3600-19000 cars/day. 12 road dust and 72 soil samples (0-5 cm in depth) were collected from transects of the road in distances of 3, 20 and 50m. The sample Lead was extracted according to ISO11466 international standard procedure and analyzed with flame AAS. Pb concentrations of road dust were measured in range of 800.17±109.28 and 582.28±71.28 mg/kg for area with heavy and low traffic load, respectively. In addition, The result of ANOVA shows there is significant difference between Pb concentration of area with high and low traffic loads (P=0.005). The rate of mean Pb concentrations of the high to low traffic loads was calculated about 1.37, 1.97, 1.42 and 1.40 for distance of 3, 20 and 50m from the road, respectively. The results shows vehicle transit is the main source of road Pb pollution in the road and its margins. The results indicate Pb concentration decreases significantly with increasing distance from road center. The results show significant difference between road dust and 20m distance from road margin and lead concentration doesnʹt change significantly far away 20m from road center. Two indices entitled Index of Geo-accumulation and Pollution Index were applied for classifying pollution in recent study. The result of lead road dust indices detects high intensity pollution, and the soil in three meter distance of road margin has non to moderate pollution. Ipoll detects significant difference compared with Igeo in margins (P=0.00). More than 22.4% of studied points have high anthropogenic pollution values (at about 75 to 100% of total concentration).