ارزيابي اثرات محيط‌زيستي مجتمع‌هاي صنعتي با روش AN-AM(مطالعه موردي: مجتمع مس سرچشمه)

Environmental Impact Assessment of Industrial Complexes Using AN-AM(Case Study: Sarcheshmeh Copper Complex)

بهره‌مندي از مواهب طبيعي و قابليت‌هاي بالقوه محيط‌زيست حق قانوني، شرعي و عرفي هر ايراني است. ليكن بهره‌برداري از امكانات طبيعي، پيشرفت اجتماعي و رشد اقتصادي نبايد به شكلي انجام‌ پذيرد كه سبب نابودي منابع پايه (آب، خاك، جنگل، مرتع، حيات‌وحش، هوا و ...) شود و آسيب جبران‌ناپذيري را متوجه محيط‌زيست و جامعه كند. ارزيابي تاثيرات محيط‌زيستي يكي از روش‌هاي قابل قبول براي دستيابي به اهداف توسعه پايدار است و مي‌تواند به عنوان يك ابزار برنامه‌ريزي در دسترس مديران و تصميم‌گيران قرار گيرد. آنها با استفاده از اين ابزار مي‌توانند تاثيرات بالقوه‌ا‌ي را كه در نتيجه اجراي پروژه عمراني و توسعه پديدار مي‌شود، شناسايي كرده. سپس اقداماتي منطقي به‌منظور رفع يا كاهش آنها ارايه ‌كنند. امروزه با توجه به فعاليت بيش از پيش كارخانه‌هاي مس براي توليد مس مورد نياز كشور و نيز اهميت روزافزون رعايت مسايل تاثيرگذار بر محيط زيست در صنايع مختلف، به خصوص صنعت مس، بايد از روش‌هاي بهتر و كارآمدتري استفاده كرد تا تاثيرات حاصل از فعاليت مجتمع‌هاي صنعتي شناسايي و كنترل شوند. در اين پژوهش تاثيرات زيست‌محيطي مجتمع مس سرچشمه بررسي شده است. در اين راستا ابتدا با استفاده از نظر كارشناسان و يك چك‌ليست ارزيابي مهم‌ترين فاكتورهاي محيط‌زيستي و اقتصادي- اجتماعي كه از پروژه متاثر مي‌شوند، شناسايي شدند. در ادامه با استفاده از روش ماتريس سريع (RIAM) ،كه با روش ANP وزن‌دار شده است (روش AN-AM)، و با كمك كارشناسان، اثرات ارزيابي شد. نتايج نشان داد كه 12 فاكتور محيط‌زيستي و 3 فاكتور اجتماعي در حد متوسط و كمتر، از پروژه ضرر مي‌بينند و 5 فاكتور اقتصادي- اجتماعي از پروژه به صورت بسيار مثبت نفع مي‌برند. در نتيجه با توجه به استراتژيك بودن صنعت مس در كشور ادامه كار پروژه با اجراي طرح‌هاي بهسازي و گزينه‌هاي اصلاحي پيشنهاد مي‌شود.

Environmental impact assessment is one of the acceptable methods for achieving sustainable development. It is considered as a planning tool for managers and decision makers. Based on the potential effects that could occur as a result of project construction and development it is reasonable to eliminate or reduce the adverse effects. Today, the activities of the copper industry in providing the countryʹs copper requirements and the growing importance of environmental compliance issues affecting various industries, especially the copper industry, make it necessary by the need for better and more efficient methods to identify and control the effects of the industrial complex activity. In this study, the environmental impacts of Sarcheshmeh Copper Complex were studied. In this regard, by use of experts opinion, and a check list for assessment of the environmental and socio-economic factors that are affected by the project, the assessment data is gathered. Then, using rapid impact assessment matrix (RIAM) which weighted by ANP Method (Method AN-AM), and with the help of experts, the impact assessment were done. Results show that 12 environmental factors, and 3 social factors are moderate and less affected by the project and 5 socio-economic factors are benefited very positively by the project. As a result, given the strategic situation of the copper industry in the country and with the improvement plans and corrective options, continuation of the works of Sarcheshmeh Copper Project is suggested.