صفات خبري در انديشه آيت الله جوادي آملي

Predicative Attributes According to Āyatullāh Jawādī Amulī

بحث صفات خبري، همگام با نزول وحي پا به عرصه علم كلام و تفسير نهاده است. در فهم آيات خبري و چگونگي انتساب اين صفات به خداوند، ديدگاه‌هايي چون تشبيه و تجسيم (اثبات بلاتاويل)، توقف و تفويض، اثبات بلاكيف، و اثبات باتاويل، به متكلمان و مفسران نسبت داده شده است. ديدگاه‌هاي فوق در مقام ارايه پاسخي به اين پرسش شكل گرفت كه چگونه خداوند خود را متصف به صفات خبري كرده است حال آنكه لازمه حمل و انتساب اين صفات به خداوند، نسبت صفات غير الهي (تشبيه، تجسيم و...) به خداوند است؟ استاد جوادي آملي در مقام پاسخ به اين پرسش، قايل به نظريه «اثبات با تاويل» بوده، نظريه «عينيت صفات و ذات» و نظريه «تنزيه» را پايه تفسير صفات خبري قرار داده‌اند. ايشان با ارجاع متشابهات به محكمات و تقدم عقل برهاني بر ظواهر نقلي و با بهره وري از دلالت لفظيه و تصديقيه، صفات خبري را فهم و تفسير مي‌كنند.

The issue of predicative attributes (al-?if?t al-khabar?yya ) entered the realm of theology and Qur’anic interpretation alongside the descent of revelation. In the understanding of the predicative verses and how these attributes have been ascribed to God, such views as anthropomorphism (tashb?h) and tajs?m (affirmation without “esoteric interpretation” ta’w?l), suspension (tawaqquf) and delegation (tafw??), affirmation without quality, affirmation with ta’w?l, have been attributed to theologians and Quranic commentators. The above-mentioned views developed in response to the question that how God has described Himself by predicative attributes while ascription of such attributes to Him requires attribution of non-divine qualities (anthropomorphism, tajsim, …) to Him. ?yatull?h Jaw?d? Amul? tries to reply to this question by holding the view of “affirmation with ta’w?l”, taking the theory of “identity of attributes and essence” and the principle of “transcendence” (tanz?h) as the basis of interpretation of predicative attributes. He realizes and interprets predicative attributes by referring the ambiguous verses (mutash?bih?t) to the explicit verses (muIkam?t), showing superiority of demonstrative reason over the appearances of Islamic traditions, and using the verbal and confirmative signification (al-dil?lat al-lafUiyya wa al-ta?d?q?yya).