تعيين دوره مناسب آبياري نهال‌هاي كيكم (Acer monspessulanum) در نهالستان دره‌شهر -استان ايلام

Determining the suitable irrigation period of Acer monspessulanum sapling in Dareh-Shahr nursery- Ilam

افرا كيكم (Acer monspessulanum) از گونه‌هاي با ارزش جنگل‌هاي زاگرس است. يكي از مسايل مهم در نهالستان‌ها ميزان و تعداد دفعات آبياري است. نهال‌هاي كيكم در نهالستان به‌طور سنتي هر روز يا يك روز در ميان آبياري مي‌شوند، اما تاكنون مقدار آب مناسب براي آبياري آن به طور علمي تعيين نشده است. با توجه به اهميت آب به عنوان يكي از عوامل ضروري براي رشد گياهان، به‌ويژه در مراحل اوليه رشد و اثر آن در ويژگي‌هاي كمي و كيفي نهال‌هاي توليد شده در نهالستان، لازم است ميزان و تكرار آبياري در نهالستان به طور علمي بررسي شود تا در نتيجه نهال‌هايي با كيفيت و شانس استقرار بالاتر در طبيعت پرورش داده شود. در اين مطالعه برخيويژگي‌هاي مرفولوژيك كيكم تحت تيمارهاي مختلف آبياري 2، 4،6، 9 و 11 روز يك بار در يك نهالستان موقت در شهرستان دره شهر در شمال شرقي شهر ايلام به مساحت 3 هكتار بررسي شد. هر تيمار شامل 30 گلدان (30 نهال) بوده و و هر تيمار سه تكرار دارد. نتايج نشان داد كه اختلاف معني‌داري از نظر خصوصيات مرفولوژيك (سطح برگ، وزن تر برگ، وزن خشك برگ، وزن تر ساقه، وزن خشك ساقه، وزن خشك ريشه، رشد طولي ساقه، قطر يقه، طول شاخه‌هاي فرعي و تعداد شاخه‌هاي فرعي) بين تيمارهاي مختلف آبياري وجود دارد و بيشترين ميانگين اين ويژگي‌ها مربوط به تيمار آبياري هر چهار روز يك بار است. كليه نهال‌هايي كه تحت تيمارآبياري هر 11 روز يك بار قرار داشتند، خشك شدند. درصد زنده ماني و شاخص كيفيت نهال پس از كاشت در عرصه به مدت يكسال در نهال‌هاي تيمار 4 روز يكبار بيشترين مقدار را داشت.

Acer monspessulanum is one of the valuable species in the Zagros forests. One of the major problems is the nursery is the amount and frequency of irrigation.Traditionally, Acer seedlings are irrigated on a daily basis, however, so far, there has not been any scientific account specifying the exact amount of water needed for the irrigation of this specific species. Considering the importance of water as an essential factor for plant growth, especially in the early stages of growth and its impact on qualitative and quantitative characteristics of seedlings in nursery production, irrigation and its frequency and rate must be investigated in the nursery scientifically in order for seedlings to be grown with higher quality and chances for establishment in nature. In this study, some morphological features of Acer monspessulanum were investigated under different irrigation treatments 2, 4, 6, 9 and 11 days once in a temporary nursery (three hectares) in Dareh-Shahr city in the northeastern of Ilam province. Each treatment consisted of 30 pots (30 seedlings) and each treatment has three replicates. The results of this study indicates that there is a significant difference with regard to the morphologic particulars (Leaf area, leaf fresh weight, leaf dry weight, shoot fresh weight, shoot dry weight, root dry weight, shoot length growth, collar diameter, length and number of branches branch) between attendance of different Irrigation period and 4 days Irrigation period showed the highest mean value of morphologic particulars. This result can be considered as a highly significant one as far as the saving water in our Country and other dry or semi – dry countries. The entire sapling in 11 day Irrigation Period was dead. Percent survival and quality index of seedlings after planting seedlings in the field had highest value in In 4 days once irrigation.