بررسي شدتهاي مختلف چراي دام بر روي خصوصيات بانك بذر خاك در مراتع بياباني استان كرمان

Study on the effect of different livestock grazing densities on soil seed bank characteristics in dry rangeland of Kerman province

چكيده اين تحقيق با هدف بررسي روند تغييرات تراكم، غنا و تشابه بانك بذر خاك با پوشش سرپا در فاصله‌هاي مختلف از آبشخور در مراتع شهرستان كهنوج انجام شد. نمونه‌برداري از خاك پس از ريزش بذر گياهان در فواصل 0، 20، 50، 100، 120، 150، 200 و300 متر اطراف سه آبشخوار از ژرفا‌هاي 5-0 و 10-5 سانتي‌متري آن انجام گرديد. نمونه‌هاي خاك پس از اعمال تيمار سرما، به گلخانه منتقل و در بستر مناسب كشت شدند. بذرهاي جوانه زده شده هر 10 روز يكبار شناسايي، شمارش و حذف ‌شدند. در فصل رشد گونه‌ها، درصد پوشش سرپاي گونه‌ها جهت تعيين شباهت بانك بذر خاك با پوشش گياهي سرپا برداشت گرديد. از آزمون GLM براي مقايسه فاكتورهاي مختلف بانك بذر خاك (فاصله از آبشخور و ژرفاي خاك) استفاده شد. نتايج نشان داد كه تراكم بانك بذر خاك در فاصله‌هاي مختلف از آبشخور و در ژرفا‌هاي مختلف داراي اختلاف معني‌داري مي‌باشد، به‌طوري‌كه كمترين ميزان آن در فاصله‌هاي نزديكتر و بيشترين ميزان آن در فاصله‌‌هاي دورتر از آبشخورها بود. به‌رغم اينكه در فاصله صفر درصد پوشش گياهي، صفر بود و تعداد محدودي گونه از بذر خاك جوانه زد. اگرچه غناي گونه‌اي در فاصله‌ها و ژرفاهاي مختلف داراي اختلاف معني‌داري بود، اما اين تغييرات از روند خاصي پيروي نكرد. تشابه پوشش سرپا با بانك بذر خاك با كاهش شدت چرا و دور شدن از نقاط آبشخور افزايش يافت. به‌طوركلي بيشترين تعداد بذرهاي جوانه زده مربوط به گونه‌هاي يكساله بودند و گونه‌هاي چندساله و درختي به‌رغم حضور در پوشش روي زميني در بانك بذر خاك ظاهر نشدند. واژه‌هاي كليدي: آبشخور، بانك بذر خاك، پوشش گياهي، منطقه‌ي ‌خشك

Abstract This study aimed to investigate the variation of soil seed bank density, richness and its similarity with above-ground vegetation in different distances from water point in Kahnuj rangelands. Soil sampling was carried out after seed dispersion within two soil depths (0-5 and 5-10 cm) around three water points at intervals of 0, 20, 50, 100, 120, 150, 200 and 300 m to water points. Soil samples were spread in the green house after cold treatment. Seedling was identified after germination, counted and removed once each 10 days. Above-ground vegetation composition was determined during growing season to estimate the similarity between soil seed bank and vegetation. General Linear Model was done to compare soil seed bank characteristics between different distances to water points and depths. Results showed that the soil seed density was significantly different between the distances, with the lowest at nearest and the highest at furthest distances to water points. In spite of absence of the plant cover at nearest distance, some seeds germinated from soil. Although, the richness was significantly different between the distances, there was no any specific trend in seed richness with distance gradient. Similarity between soil seed bank and above ground vegetation was increased with increasing the distance-to-water points. In overall, the highest seed density was related to annual species. Despite the presence of tree and shrub species in the ground vegetation covers, they were not presented in the soil seed bank. Key words: Water point, soil seed bank, vegetation cover, dry rangeland