تعيين ارزش رجحاني گونه‌هاي مختلف در سايت بينالود خراسان و تغييرات آن در طول فصل چرا

Determination of preference value and its variations during the grazing season for different species in Binalood rangelands, Khorasan

چكيده در هنگام چرا در مرتع، دام چرا كننده گياهان را انتخاب مي‌كند و برخي گونه‌ها را نسبت به سايرين ترجيح مي‌دهد. ارزش رجحاني گياهان در سايت بينالود خراسان رضوي در سالهاي 86، 87 ، 88 و 89 بررسي گرديد. اين تحقيق با استفاده از روش زمان‌سنجي و بوسيله فيلمبرداري از چراي دام و در هر سال سه نوبت در طول فصل چرا انجام شد. نتايج بدست‌آمده از درصد زمان چرا براي هر گونه توسط نرم‌افزار SAS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. از بين گونه‌هاي موجود در مرتع، گونه‌هايي كه گوسفندان حداقل در دو سال چرا نموده بودند مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفت. نتايج نشان داد كه گونهAgropayron intermedium بيش از گونه‌هاي ديگر مورد چراي دام قرار گرفته است. پس از آن گونه‌هاي Scariola orientalis و Convolvulus arvensis، گلهايOnobrychis cornata وEremurus spectabili مورد توجه دام بوده و بيشترين زمان چرا را به خود اختصاص دادند. همچنين درصد و درجه خوشخوراكي برخي از گونه‌ها در مراحل مختلف فيلمبرداري و طي سالهاي اجراي طرح اختلاف معني‌داري را نشان داد. به‌طوري‌كه اغلب گراسها در مرحله رشد رويشي داراي ارزش رجحاني بيشتري بوده كه در مراحل بعدي رشد كاهش يافت. در مقابل توجه دام به گونه‌هايي مثل Iris songarica و Verbascum songaricum در مراحل نهايي رشد افزايش نشان داد. واژه‌هاي كليدي: ارزش رجحاني، چراي دام، روش زمان‌سنجي، روش فيلمبرداري، بينالود، خراسان رضوي

Abstract While grazing in rangelands, the livestock select the species and some species are preferred over others. In this study, preference value of the species was investigated during 2007 to 2010 at Binalood rangelands in Khorasan Razavi province. This research was performed using timing method and filming the livestock grazing for three times per year during the grazing season. The results of grazing time percentage for each species were analyzed by SAS software. Among the rangeland species, those grazed by sheep at least two years were analyzed. Results indicated that Agropayron intermedium was more grazed compared to other species. Scariola orientalis, Convolvulus arvensis, the flowers of Onobrychis cornata and Eremurus spectabilis were highly considered by livestock and allocated most of the grazing time followed by Agropayron intermedium. Also, the percentage and degree of palatability of some species showed significant differences at various stages of filming and during the study years, so that most grasses had a greater palatability in vegetative growth stage, which declined in the later stages. In contrast, livestock preference for some species such as Iris songarica and Verbascum songaricum increased during the final stages of growth. Key words: preference value, livestock grazing, timing method, feeding minute’s method, Binalood, Khorasan-e Razavi