پترولوژي و ژيوشيمي پريدوتيت‌هاي كمپلكس افيوليتي فنوج- مسكوتان، مكران، جنوب ‏‏‌خاوري ايران

Petrology and Geochemistry of Peridotites from Fannuj-Maskutan ‎Ophiolitic Complex, Makran Zone, SE Iran

توالي گوشته‌اي رخنمون‌يافته در باختر محدوده فنوج- مسكوتان، دربردارنده لرزوليت و هارزبورژيت كلينوپيروكسن‌دار با بافت پورفيروكلاستيك، لرزوليت ريزبلور با كاني‌هاي ‏نوظهور، عدسي‌هاي پراكنده كروميتيت و نفوذي هاي گابرويي قطع‌كننده است. بررسي‌هاي سنگ‌نگاري و داده‌هاي مايكروپروب، شواهدي از فعل و انفعالات پريدوتيت/مذاب، ‏فرايندهاي پس از ذوب و فعل و انفعالات ساب‌ساليدوس را نشان مي‌دهند كه با ظهور دو نسل پيروكسن- اليوين دگرشكل و اوليه و پيروكسن- اليوين- آمفيبول نوظهور و ريزبلور ‏تجلي يافته است. كاني‌هاي نسل دوم به‌صورت ميانبار، بينابيني و ريزبلور تشكيل شده‌اند. اين دو نسل از كاني‌ها، ويژگي‌هاي ژيوشيميايي كاملاً متمايز دارند، به‌گونه‌اي‌كه كاني‌هاي ‏نسل اول، قابل مقايسه با پريدوتيت‌هاي پشته‌هاي ميان‌اقيانوسي و كاني‌هاي نسل دوم، ويژگي‌هايي متمايل به محيط‌هاي فرافرورانش را نشان مي دهند. بنابراين تركيب شيميايي ‏كاني‌هاي نسل‌هاي مختلف، نشان از سنگ‌زايي متفاوت سنگ‌هاي اولترامافيك كمپلكس افيوليتي فنوج- مسكوتان دارد. تفسير داده‌هاي شيميايي از سنگ كل نشان مي‌دهد كه اين ‏سنگ‌ها منبع گوشته‌اي از نوع مورب تهي‌شده دارند كه 5 تا 15 درصد ذوب بخشي را تحمل كرده‌اند. بررسي الگوهاي عناصر خاكي كمياب بهنجارشده با مقادير كندريت و ‏مقايسه آنها با الگوهاي گوشته‌اي از نوع مورب تهي‌شده ‏‎(DMM)‎، نشانگر غني‌شدگي ‏LREE‏ و ‏HREE‏ نسبت به ‏MREE‏ و ارايه الگوهاي ‏U‏ شكل است، بنابراين پريدوتيت‌هاي ‏كمپلكس افيوليتي فنوج- مسكوتان، تحول چندمرحله‌اي را تجربه كرده‌اند و ويژگي‌هايي از محيط آبيسال تا پهنه فرافرورانش نشان مي‌دهند. مي‌توان گفت كه گذر از محيط ‏آبيسال به‌سمت فرافرورانش متاثر از سيال‌هاي برخاسته از صفحه فرورونده بوده است. ‏

Mantle sequences exposed in west of Fannuj- Maskutan area comprise of lherzolite and porphyroclastic cpx-bearing harzburgite in the lower ‎part and recrystallized fine-grained lherzolite with chromitite lenses in the upper parts of the sequence. Petrography studies and microprobe ‎data show evidence of melt/peridotite interactions, post-melting processes and subsolidus interactions associated with the appearance of two ‎generations of deformed primary pyroxene-olivine and fine-grained pyroxene-olivine-amphibole neoblasts. Second generation of minerals ‎formed as inclusion, interstitial and fine-grained. These two groups of minerals have different geochemical characteristics, i.e., the first group ‎are comparable with abyssal peridotites and the second group are comparable to suprasubduction peridotites. Therefore, the chemical ‎compositions of different generations of minerals show different petrogenesis for ultramafic rocks of the Fannuj- Maskutan ophiolitie ‎complex. Interpretation of whole rock chemical data indicate that these rocks have a depleted MORB mantle source which underwent 5-15% ‎partial melting. Rare earth element patterns normalized with chondrite standard values and compared with patterns of depleted MORB ‎mantle (DMM), indicate enrichment in LREE/MREE ration and show U-shape patterns. Thus, the peridotites of the Fannuj-Maskutan ‎ophiolitie have experienced multistage evolution and show characteristics of abyssal environment to suprasubduction zone. It might be said ‎that transition from abyssal environment to suprasubduction has been affected by fluids derived from the subducted slab. ‎