بررسي سرمايه اجتماعي با استفاده از مدل معادلات ساختاري(SEM) در شهر تهران

مقدمه: سرمايه اجتماعي مفهوم جديدي است كه اخيرا وارد حوزه هاي اجتماعي، اقتصادي و بهداشتي شده است. مي‌توان اين طور ادعا كرد كه سرمايه اجتماعي نقشي مهم تر از سرمايه فيزيكي و انساني دارد چرا كه در نبود آن ساير سرمايه ها كارايي نخواهند داشت. سرمايه اجتماعي شامل شبكه ارتباطات بين افراد، هنجارهاي اجتماعي مثل همكاري متقابل و اعتماد در شبكه هاي اجتماعي مي‌باشد. در اين پژوهش با استفاده از مدل معادلات ساختاري به بررسي متغيرهايي مرتبط با مولفه هاي سرمايه اجتماعي در ساكنان شهر تهران پرداخته شده است. مواد و روش: داده هاي اين مطالعه از پيمايش وسيع سنجش عدالت در شهر تهران مي باشدكه جامعه هدف آن كليه شهروندان تهراني 15 ساله و بالاتر و مشتمل بر يك فرد انتخابي از 22500 خانوار از 22 منطقه شهر تهران بوده است. نمونه‌گيري در اين مطالعه به صورت چند مرحله اي خوشه اي تصادفي بوده است. مدل‌يابي معادلات ساختاري به عنوان يك روش و تكنيك تحليل چند متغيري بسيار كلي و نيرومند از خانواده رگرسيون چند متغيري مطرح بوده و تجزيه و تحليل داده هاي اين مطالعه با اين روش و با استفاده از نرم افزار ليزرل(Lisrel) انجام شده است. يافتهها: در بررسي سرمايه اجتماعي واحدهاي مورد مطالعه، سه مولفه عمده و مهم‌ترين متغيرهاي مرتبط با آنها شامل اعتماد فردي (بارعاملي=71/0) متغيرهاي وضعيت اشتغال، وضعيت زناشويي، بعد جسمي (كيفيت زندگي) و سن، همبستگي و حمايت اجتماعي (بارعاملي=6/0) متغيرهاي سطح تحصيلات، وضعيت زناشويي، وضعيت اشتغال و اعتماد اجتماعي و روابط انجمني (بارعاملي= 58/0) شامل متغيرهاي اندازه خانوار، بعد جسمي، سن و مالكيت منزل مي‌باشد. بحث و نتيجه گيري: برنامه‌ريزي در جهت افزايش كمي و كيفي سطح تحصيلات جامعه و ايجاد فرصتهاي شغلي بيشتر و نيز توجه به مولفه‌هاي ازدواج به خصوص در نسل جوان مي‌تواند باعث افزايش چشمگير سرمايه اجتماعي در شهر تهران گردد. برنامه‌ريزي در جهت مناسب‌سازي بعد خانوار نيز مي‌تواند در افزايش سرمايه اجتماعي موثر واقع شود.

Background: Social capital is a new concept that has recently entered the social, economic, and health domains. The role of social capital is more important than that of physical and human capitals because in its absence, other capitals will not be efficient. Social capital includes networks of communication between individuals and social norms such as mutual trust and cooperation in social networks. The present study aimed to determine the variables associated with social capital components among the residents of Tehran using structural equation modeling. Methods: The target population of this cross-sectional study included all the individuals aging 15 years old and above in Tehran. Overall, 22500 households in 22 regions were investigated. The samples were selected through stratified random sampling. Finally, the data were analyzed using structural equation modeling and the Lisrel software. Results: According to the results, the main components of social capital include 1- individual trust, including jobs status and marital status, 2- physical dimension (life quality), age, and solidarity and social support, including educational status, marital status, and job status, and 3- social trust and associative relations, including family size, physical component, age, and home ownership. Conclusions: Improving the level of education, creating more job opportunities, and facilitating marriage especially amongst the youth can elevate the social capital in Tehran. Controlling the family size can also be effective in improving the social capital.