بررسي ماهيت تجربه ديني از ديدگاه آلستون و كاربرد آن در تعليم و تربيت

The nature of religious experience from the viewpoint of William Alston and its application in education

اين مقاله با هدف بررسي ماهيت «تجربه ديني» از نظر ويليام آلستون و امكان كاربرد آن در تعليم‌وتربيت تحرير شد. بر اين اساس از نظر آلستون، تجربه ديني نوعي از ادراك است كه علاوه بر داشتن ساختار مشترك با تجربه حسي، نقش موثري در موجّه ساختن باورها و اعتقادات ديني ايفا مي‌نمايد. لزوم برخورداري از گوهر آگاهي(دروني) بي‌واسطه به خداوند، وجه متمايز ديدگاه آلستون با ساير فيلسوفان دين محسوب مي‌گردد. لذا از اين نظر، برقراري ارتباط و تعامل با خداوند به‌عنوان هدف آفرينش انسان تلقي شده است. به‌نظر مي‌رسد اين تلقي از تجربه ديني حداقل مي‌تواند در حوزه اهداف و اصول آموزشي قابل استفاده باشد. اين تحقيق كه از حيث ماهيت در زمره تحقيقات نظري و فلسفي قرار دارد به روش توصيفي ـ تحليلي انجام شده است. نظرات و ديدگاه‌هاي آلستون و مقالات و كتاب‌هاي ترجمه شده در اين موضوع به‌عنوان منابع دست اول و دوم مربوط به جامعه آماري مورد مطالعه قرار گرفت. نتيجه حاصل از اين بررسي، پيشنهاد الگويي است مبتني بر گزاره‌هايي با هدف داشتن ارتباط معنوي با خداوند و با در نظر گرفتن اصل تعالي و كمال متربي و همگاني بودن امكان تجربه. لازمه چنين رويكردي، داشتن مربياني با اوصاف معنوي و ملتزم به روش مباحثه از يك سو، و مشاركت متربي در فرايند تعليم‌وتربيت از سوي ديگر مي‌باشد.

This study was conducted to investigate the nature of religious experience in William Alstonʹs viewpoint, and the possibility of its application in education. In terms of Alston, religious experience is a kind of perception that in addition to having a common structure with sensory experiences, it plays an effective role in justifying the religious beliefs. The distinction between Alstonʹs perspective and other philosophersʹ is the necessity of having (internal) immediate intuition to God. Therefore, in this respect, communication and interaction with God is considered as the aim of human creation, trying to justify the true beliefs with a trust-based approach. This research seeks to answer basic questions including epistemological principles and the nature of religious experience, the consequences of its application in education and criticisms to Alstonʹs view. It seems that this approach can be useful in religious experience in at least three domains: educational objectives, and teaching–learning methods that resort to spiritual intelligence. It was a theoretical and philosophical study and its methodology was descriptive–analytical. Alstonʹs opinions and the translated articles and books on this subject were studied as the primary and secondary sources related to this topic. The criticisms against Alstonʹs view on similarities between religious and sensory experience were investigated. The result of this study was a model that was suggested based on some propositions -with the aim of having a spiritual connection with God and by considering the principles of sublimity, the perfection of the student and the universality of the possibility of experience. Such an approach requires educators with spiritual qualities that pledged to the methods like discussion and the participation of students in the education process.