اثر فسفر و بازدارنده نيترات‌سازي 3 و 4 دي متيل پيرازول فسفات بر ويژگي‌هاي كمي و كيفي گندم

Effects of Phosphorus and Nitrification Inhibitor of 3,4 Dimethylpyrazole Phosphate (DMPP) on the Quantitative and Qualitative Characteristics of Wheat

براي بررسي اثر كاربرد فسفر و بازدارنده نيترات‌سازي 3 و 4 دي متيل پيرازول فسفات (DMPP) بر ويژگي‌هاي كمي و كيفي گندم بهاره (Triticum aestivum L.) رقم پيشتاز در سال 1389 آزمايشي به صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با دو عامل نوع كود نيتروژن در پنج سطح 1- شاهد، 2 و 3- كود سولفات آمونيوم با و بدون DMPP و 4 و 5- كود سولفات نيترات آمونيوم با و بدون DMPP و سطوح مختلف فسفر در چهار سطح صفر، 30، 60 و 90 ميلي گرم فسفر بر كيلوگرم خاك با سه تكرار در خاكي با فسفر قابل‌جذب كم (Olsen-P ? 5 mg/kg) در دانشگاه شهركرد اجرا گرديد. ميزان نيتروژن مصرفي در تمامي تيمارها ثابت و برابر 100 ميلي گرم بر كيلوگرم بود. نتايج نشان داد كه كاربرد DMPP همراه با كود سولفات نيترات آمونيوم در سطوح فسفر 60 و 90 ميلي گرم در كيلوگرم منجر به افزايش معني دار (p?0.05) تعداد كل دانه در هر گلدان و وزن هزار دانه گندم و در همه سطوح فسفر منجر به افزايش معني دار عملكرد بيولوژيك و عملكرد دانه گندم در مقايسه با مصرف اين كود بدون بازدارنده DMPP شد. بر اساس نتايج بدست آمده كاربرد بازدارنده نيترات سازي DMPP به خصوص همراه با كود سولفات نيترات آمونيوم منجر به افزايش معني دار درصد پروتيين و غلظت روي در دانه گندم و كاهش نسبت مولاري اسيد فيتيك به روي دانه شد. همچنين افزايش فسفر كاربردي، منجر به افزايش معني دار (p?0.05) عملكرد بيولوژيك و درصد پروتيين دانه گندم شد. بر اساس نتايج اين پژوهش كاربرد بازدارنده نيترات‌سازي DMPP به همراه كود سولفات نيترات آمونيوم براي افزايش عملكرد كمي و كيفي در گندم قابل توصيه است.

For evaluation of the effects of phosphorus (P) and nitrification inhibitor (NI) of 3,4 Dimethylpyrazole Phosphate (DMPP) application on the quantitative and qualitative characteristics of spring wheat (Triticum aestivum L.) cv. Pishtaz during 2010, a factorial experiment in randomized complete blocks design, with two factors of type of nitrogen fertilizer at five levels (1- control, 2 and 3- ammonium sulfate fertilizer (ASF) with and without nitrification inhibitor of DMPP, 4 and 5- ammonium sulphate nitrate fertilizer (ASNF) with and without nitrification inhibitor of DMPP) and four levels of P (0, 30, 60 and 90 mg P/kg soil) with three replicates in soil with low available P (Olsen-P ? 5 mg/kg soil), was carried out at Shahrekord University. The amount of nitrogen application in all treatments was equal to 100 mg/kg soil. The results indicated that application of NI DMPP with ASNF at the levels of 60 and 90 mg P/kg soil led to significant increase (p?0.05) of grain total number per pot and thousand-grain weight as well as significant increase in biological and grain yield of wheat at the levels of 30, 60 and 90 mg P/kg soil in comparison to ASNF but without NI. According to the results, application of NI DMPP with ASNF led to significant increase in wheat grain protein and zinc concentrations and decrease in molar ratio of phytic acid to zinc (PA/Zn) of grain. Also the increased application of P led to significant increase (p?0.05) of biological yield and grain protein concentration. According to the results, the use of nitrification inhibitor DMPP with ASNF is recommendable to improve quantity and quality of yield in wheat.