سبك شناسي نامه هاي تازي رشيدالدين وطواط

Methodology of the Arabic correspondences of Rashideddin Vatvat

رشيدالدين وطواط از شاعران و مترسّلان بزرگ ايراني در سده ششم هجري است كه آثاري نغز به نظم و نثر در دو زبان فارسي و عربي به جاي گذاشته است. نامه هاي تازي او آيتي از بلاغت و فصاحت و از نمونه هاي بديع اسلوب نامه نگاري در آن زمان بوده است كه مطالعه سبك شناسي اين نامه ها گنجينه اي تازه از علم و ادب ايرانيان را پيش روي خوانندگان قرار ميدهد. اين پژوهش با رويكرد توصيفي تحليلي به مطالعه سبك شناسي اين نامه ها ميپردازد و آنها را در سه سطح زباني، بياني و فكري بررسي ميكند. سطح زباني و بياني كه به جنبه موسيقيايي و نحوي جمله ها و واژه ها و تحليل تشبيهات، استعاره ها، كنايات و انواع صنايع بديعي ميپردازد، نشان ميدهد كهن گرايي در استعمال لغات غريب، رعايت مقتضاي حال در جملات، هماهنگي لفظ و معنا و وجود صنايع بياني و بديعي نشان از چيره دستي وطواط در بلاغت عرب و آشنايي او با دقايق كلام عرب دارد كه جلوه اي بديع به نامه هاي او داده است. در سطح انديشه و افكار، نامه ها از بهترين مآخذ پيرامون روابط متقابل خلافت عباسي، سلاطين سلجوقي و خوارزمشاهي و بيانگر تلاش گسترده خوارزمشاهيان در جهت جلب حمايت خليفه عباسي و كسب مشروعيت سياسي است كه در اين راستا با اتهام سلطان سنجر سلجوقي به حمايت از اسماعيليان و غزوه هاي گسترده خود با مشركان تآكيد ميكنند. اخوانيات رشيد نيز حاوي اطلاعات ارزشمند تاريخي و اجتماعي است كه شرح حال بسياري از علما و ادباي آن زمان را ميتوان در آنها ديد.

Rashidedine Vatvat was one of the greatIranian poets and scribers of the sixth century who has interesting works in prose and poetry in both Persian and Arabic. His Arabic correspondences are a sign of rhetoric and eloquence and are samples of interesting style of correspondence in that time. Studying the methodology of these correspondences presents a new treasury of science and literature for the readers. This survey with a descriptive analyticperspective studies the methodology of these correspondences and investigates them at the three levels of linguistic, expressive and mental. Linguistic and expressive levels that are concerned with musical and syntactical sentences and vocabularies and analysis of similes, metaphors and different figures of speech, show that ancientness in using difficult vocabularies, observing expediencies’ of time in sentences, harmony of wording and meaning, and existence of interesting figures of speech, shows the skillfulness of Vatvat in rhetoricʹs of Arabic and his familiarity with the exacts of Arabic that give an interesting appearance to his correspondences. At the level of thoughts and ideas, the correspondences are of the best references about reflexive relationship between Abbasi khelafat, Saljooghi and Kharazmshahi kings, and indicates the hard attempt of Kharazmshahi kings in order to gain the support of Abbasi Khalife and political legitimateness, that in this attempt they were accused by Soltan Sanjar Saljooghi to support of Esmaeelis and they emphasized their wide wars against agnostics. The brotherhood correspondence of Vattat also includes valuable historical and social information that talks about the life of other scientists and literatures of that time.