توسعه و تكميل مدل ارزيابي شبكه آبياري تحت فشار (NPAPIS )

Development and Completion of Performance Evaluation Model for Pressurised Irrigation Networks (NPAPIS)

با توجه به تفاوت مباني طراحي، اجرا و بهره برداري شبكه هاي آبياري تحت فشار در مقايسه با شبكه هاي آبياري روباز، توسعه مدلي براي ارزيابي عملكرد اين شبكه ها ضروري است. با توجه به وابستگي سامانه اصلي و مزرعه، ارزيابي كامل شبكه مستلزم امكان ارزيابي هم زمان سامانه اصلي و مزرعه مي باشد. در روش هاي ارزيابي انجام شده، امكان ارزيابي سيستم هاي اصلي و مزرعه به صورت توام و همزمان ميسر نمي باشند. در اين تحقيق مدل NPAPIS با قابليت ارزيابي ديدگاه هاي مديريتي، فني، اقتصادي، زيست محيطي و اجتماعي تهيه گرديد. براي هر يك از ديدگاه ها چندين زيرديدگاه مناسب در دو بخش مستقل سيستم اصلي و مزرعه تعريف گرديد. اين مدل با استفاده از شاخص هاي كليدي ضمن محاسبه نمره عملكرد، قابليت محاسبه اعتبار ارزيابي هر يك از سيستم هاي اصلي و مزرعه را در هر زيرديدگاه، ديدگاه و كل شبكه به دو صورت اجمالي و تفصيلي دارد. براي نمايش كاربرد مدل NPAPIS، شبكه آبياري تحت فشار آيدوغموش واحد اكرم آباد انتخاب گرديد. نتايج اين ارزيابي نشان مي دهد كه بهترين نمره عملكرد در بين ديدگاه هاي ارزيابي شده، ديدگاه مديريتي با نمره عملكرد %77 و اعتبار ارزيابي %95 و پايين ترين نمره عملكرد را ديدگاه اقتصادي با نمره عملكرد % 24 و اعتبار ارزيابي % 51 دارد. با توجه به كاربرد موفق مدل NPAPIS در ارزيابي شبكه آبياري آيدوغموش استفاده از اين مدل به عنوان ابزاري مناسب در ارزيابي عملكرد ساير شبكه هاي آبياري تحت فشار توصيه مي گردد.

Considering different bases in design, operation and implementation of pressurised irrigation networks, compared to open channel networks, development of specific performance evaluation model for these networks is necessary. Because of dependence of main and farm systems, performance evaluation of the whole network, requires that both main and farm systems to be evaluated simultaneously, which is not considered in previous models. In this research NPAPIS model is developed with capability of evaluating management, technical, economical, environmental and social perspectives. For each perspective, several appropriate sub-perspectives for both main and farm systems are defined. This model used the key indicators to calculate the performance score for perspectives, sub- perspectives, and the entire network. The performance evaluation is done in rapid and comprehensive fashion, and the performance validity is calculated. For presentation of NPAPIS model application, Akramabad unit of Aydoghmoush irrigation network was chosen. The results indicate that the best mark for performance belongs to the management perspective with performance grade of 77.3%, with the validity of 95.5%, the worst mark belongs to economical perspective with the performance grade of 24% and validity of 51.1%. The successful application of NPAPIS model for performance assessment of Aydoghmoush irrigation network, recommends that this model to be used as an appropriate tool for performance assessment of other pressurised irrigation networks.