سوررياليسم در داستان چهارشنبههفت پيكر نظامي

Surrealism in Wednesday story of Nezami’s Haft Peikar

«سوررياليسم»، مكتبي است هنري و ادبي كه در فاصله جنگهاي اول و دوم جهاني، در اروپا شكل گرفت. سوررياليسم در زبان فرانسه، به معناي «وراي واقعيت»، «پشت واقعيت» و «واقعيت برتر» است. زادگاه اين مكتب، كشور فرانسه بود. واژه سوررياليسم را نخستين بار «گيوم آپولينر» فرانسوي در سال 1903 در نمايشنامه خود بهكار برد. سوررياليستها خواهان تصحيح تعريف ما از واقعيت بودند و از واقعيت برتر صحبت ميكردند. در اين مقاله ابتدا برآنيم تا با توجه به منابع محدودي كه پيرامون مكتبهاي معاصر ادبي جهان بهفارسي نوشته شده تعريفي از سوررياليسم ارايه دهيم؛ سپس اصول و مباني آن بهصورت فهرستوار بيان گردد؛ آنگاه اين اصول با ابيات داستان روز چهارشنبههفت پيكر نظامي مقابله شود و نتايج آن مورد بررسي قرار گيرد. در اين مقاله بيش از پيش قدرت شاعري حكيم گنجه و ارتباط شگرف مكتب ادبياي كه در قرن بيستم شكل گرفت با شعر اين شاعر توانمند قرن ششم ايران نشان داده ميشود تا چنين نتيجهگيري شود كه ريشه بسياري از مكتبهاي نوظهور ادبي در جهان مدرن معاصر در آثار پيشينيان نهفته؛ و خط سير تفكر آدمي از آغاز تا پايان همواره دستخوش دگرگوني بوده است و چه بسا دغدغه ذهني شاعر قرن بيستم فرانسه همان دغدغه ذهني شاعر قرن ششم گنجه باشد!

Surrealism is an artistic and literary school emerged in Europe over a period of first and second World War. In French it is equivalent to ‘beyond truth’, ‘behind truth’, and ‘superior truth’. This term owes its origin to France wherein it was first phrased in a play by Apollinaire Guillaume in 1903. Surrealists urged us to take another look to the definition of truth and subscribed to the concept of superior truth. In this study not withstanding a scarcity of resources on contemporary literary schools, it is first aimed to vividly define Surrealism and discuss its principles in brief to be consequently compared to lines of a narrative poem of Haft-Peikar by Nezami entitled ”Wednesday”, preceding results analysis. The present study probes the versification competence of Hakim Ganjeh and the relation this awe-inspiring poet’ poems bear to the birth of literary schools in the twentieth century. It is also contended that newly emerged literary schools have originated from predecessors works and human’s thinking has constantly been on the verge of changes, causing us to claim that the obsessional notions of a French poet in twentieth century are the same as what NezamiGanjavi had in the sixth century.