الگوي كرك‌پاتريك: الگويي براي ارزشيابي اثربخشي برنامه‌‌هاي آموزشي كوتاه مدت و ضمن خدمت

Kirkpatrick’s Model: a Design for Evaluating the Effectiveness of Short-term and In-service Training Programs

مقدمه: يكي از الگوهاي پركاربرد در ارزشيابي آموزش‌هاي درون سازماني و ضمن خدمت، الگوي چهار سطحي كرك‌پاتريك است. كاربران لازم است كه با نقاط قوت اين الگو و شرايط و زمينه‌هاي كاربرد اين الگو آشنا باشند. هدف از اين مقاله بيان خصوصيات الگو بر اساس نظر كرك پاتريك و جمع‌بندي انتقاداتي است كه ديگر صاحب‌نظران بر اين الگو وارد نموده‌اند. در انتها به اصلاحاتي كه بر اين الگو انجام گرفته اشاره شده است. روش‌ها: در ابتدا منابع كتابخانه‌اي در زمينه الگوي كرك پاتريك به صورت دستي مورد بررسي قرار گرفت. سپس با استفاده از موتور جستجوي Google Scholar و پايگاه مقالات Eric، Ebsco، Elsevier و Proquest تمامي مقالاتي كه در عنوان و كليد واژه‌هاي آن‌ها از Kirkpatrick, Model, Evaluation استفاده شده بود، مورد جستجو قرار گرفت. در نهايت تمامي مقالاتي كه قابل دستيابي بود دانلود و بررسي گرديد. نتايج: در جستجوي منابع كتابخانه‌اي، 5 كتاب در اين زمينه يافت شد. در جستجوي اينترنتي تعداد 18مقاله و 3 پايان‌نامه قابل دانلود به دست آمد. اين الگو به گردآوري شواهد در 4 سطح براي قضاوت در مورد اثر‌بخشي برنامه‌هاي آموزشي تاكيد مي‌كند. اين مدل داراي چندين پيش فرض است،غالب اين پيش فرض‌ها توسط كاربران الگو تعيين شده‌اند. با اين حال بعضي از انتقاداتي كه بر اين الگو وارد شده است با پيش فرض‌هاي وضع شده بر آن در ارتباط است. بعضي از صاحب‌نظران براي توسعه اين الگو سطوح ديگري را هم پيشنهاد داده‌اند. ولي اين پيشنهادات توسط كرك پاتريك مورد پذيرش قرار نگرفته است. نتيجه‌گيري: اين مدل يك ديد كلي در زمينه شاخص‌هاي اصلي اثر‌بخشي برنامه به كاربران مي‌دهد. با اين حال از بررسي اغلب متغيرهاي موثر بر اثر‌بخشي برنامه‌هاي آموزشي ناتوان است. اين مدل براي ارزشيابي آموزش‌هاي كوتاه مدت و ضمن خدمت در سازمان‌ها مناسب است و استفاده از آن براي ارزشيابي تمامي برنامه‌هاي آموزشي چندان مناسب نيست.

Introduction: One of the common models for evaluation in the organization and in-service training model is four-level Kirkpatrick’s model. Users must be aware of strengths and areas of application of this model. The aim of this paper is to clarify the characteristics of this model according to Kirkpatrick and to summarize the critics of scholars to this model. At the end, the reforms that have been carried out on this model are described. Methods: At first, we manually searched library sources for the publications on Kirkpatrick’s model. Then using Google Scholar and databases such as Eric, Ebsco, Elsevier, and Proquest, articles having terms such as Kirkpatrick, model, and evaluation in title or keywords were retrieved. Finally, all the articles that were available were downloaded and reviewed. Results: Five books were found in searching library resources. Eighteen articles and 3 dissertations were also retrieved which were downloadable. This model emphasizes collecting evidence at 4 levels to judge the effectiveness of educational programs. This model comprises several assumptions that are determined by the predominant users of the model. However, some of the critics to this model related to the assumptions established on it. Some experts have proposed additional levels to extend the model to other surfaces. However, Kirkpatrick refused these proposals. Conclusion: This model provides a general insight on key indicators of the effectiveness of the program to users. Yet, it neglected some variables that affect the evaluation of training program’s effectiveness. This model is suitable for the evaluation of short-term and in-service trainings in organizations. It is not recommended for evaluating all educational programs.