پيشگويي مصرف سيگار در نوجوانان: ارزيابي هويت خودسيگار كشيدن در

Predicting Smoking among Adolescents: Examining the Role of

مقدمه: نوجواني زمان شروع مصرف سيگار است و شناسايي پيشگويي كننده‌هاي مصرف براي اجراي برنامه‌هاي كنترل مصرف دخانيات ضروري مي‌باشد. مطالعه حاضر با هدف، تعيين پيشگويي كننده‌هاي مصرف سيگار در نوجوانان و با ارزيابي نقش هويت خودسيگار كشيدن در نظريه رفتار برنامه‌ريزي شده انجام گرفت. روش‌ها: در مطالعه مقطعي حاضر، 250 دانش‌آموز پسر دبيرستاني شهرستان زرنديه با ميانگين سني 21/16 سال و انحراف معيار 45/1 به روش تصادفي چند مرحله‌اي انتخاب و وارد مطالعه شدند. ابزار جمع‌آوري اطلاعات يك پرسش‌نامه بي‌نام و طراحي شده بر اساس نظريه رفتار برنامه‌ريزي شده و هويت خودسيگار كشيدن بود كه به روش خودگزارشي توسط نوجوانان تكميل گرديد. اطلاعات جمع‌آوري شده با استفاده از نرم‌افزار Lisrel نسخه 8/8 و SPSS تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: نظريه رفتار برنامه‌ريزي شده [معيار اطلاعات Akaike (Akaike information criterion يا AIC) 87/31، شاخص پراش بازدوگان 57/97 و شاخص مورد انتظار براي بررسي روايي 08/0] از برازش بهتري نسبت به نسخه نظريه رفتار برنامه‌ريزي شده توسعه يافته با هويت خود (معيار اطلاعات Akaike 42/54، شاخص پراش بازدوگان 77/176 و شاخص مورد انتظار براي بررسي روايي 15/0) برخودار بود. همچنين 52 درصد از واريانس قصد و 37 درصد از واريانس رفتار توسط نظريه رفتار برنامه‌ريزي شده توسعه يافته با هويت خود تبيين مي‌شد كه اين ميزان در نظريه رفتار برنامه‌ريزي شده به ترتيب 52 و 35 درصد بود. نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه از اضافه كردن سازه هويت خود به نظريه رفتار برنامه‌ريزي شده در رفتار مصرف سيگار حمايت نكرد. به علاوه در پيشگويي قصد رفتاري، كنترل رفتاري درك شده نقش مهم‌تري از ساير اجزاي نظريه رفتار برنامه‌ريزي شده بازي مي‌كند. در طراحي مداخلات مناسب‌سازي شده براي پيشگيري از مصرف دخانيات اين موضوع بايد مد نظر قرار گيرد.

Background: Adolescence is the key period for smoking initiation, and identifying predictors of smoking is critical to tobacco control programs. This study tested the role of smoking self-identity in the theory of planned behavior (TPB) model to predict the adolescentsʹ smoking behavior. Methods: The data were derived from a cross sectional study among 250 male high school students (mean age of 16.21 ± 1.45) at the Zarandieh, Iran. A multiple-stage randomized sampling protocol was used. The participants completed an anonymous, voluntary, self-report questionnaire designed based on TPB model and smoking self-identity. Data were analyzed by SPSS16, and Lisrel8.8 software. Findings: The results indicated that the original version of TPB, has a better fitness (AIC = 31.87, CAIC = 95.57, ECVI = 0.088) compared to the TPB developed by the smoking self-identity (AIC = 54.42, CAIC = 176.77, ECVI = 0.15). The TPB constructs with smoking self-identity accounted for 52% of intention and 37% of smoking behavior variance. The TPB model covered 52% of intention and 35% of smoking behavior variance. Conclusion: The findings did not provide empirical support to the idea that the TPB might benefit from being extended with self-identity in predicting intentions and behavior. In addition, the results indicated that PBC play a more crucial role than the other TPB components in intentions to try smoking. Indeed PBC should be considered when developing tailored interventions for the prevention of smoking among adolescents.