بررسي ارتباط شاخص توده بدني و حاملگي ناخواسته در زنان

The Relation between Body Mass Index and Unintended Pregnancy in Women Using Contraceptive Pills

مقدمه: رشد جمعيت ايران در دو دهه اخير چنان افزايش يافته است كه در مقاطعي به رشد انفجاري رسيده است. اكنون پيامدهاي اين رشد جمعيت به خوبي محسوس است و در آينده هم مدت‌ها ادامه خواهد يافت. روش‌هاي مختلفي براي تنظيم خانواده وجود دارد و يكي از مشكلاتي كه در اين زمينه وجود دارد، حاملگي ناخواسته با وجود استفاده از قرص‌هاي پيشگيري از بارداري است. با وجود تعداد بالاي بارداري‌هاي مرتبط با مصرف قرص‌هاي ضدبارداري، بررسي‌ها براي ريسك فاكتورهاي بيولوژيك دخيل در نارسايي اين روش محدود است. يكي از ريسك فاكتورهاي ممكن وزن بدن مي‌باشد. با توجه به شيوع روز افزون چاقي در زنان و با توجه به اين كه مطالعات در اين زمينه ناكافي است، بررسي‌هايي در اين زمينه ضروري است. روش‌ها: اين پژوهش يك مطالعه توصيفي– تحليلي گذشته‌نگر است كه بر روي 202 زن در سنين باروري با ميانگين سني 30 سال صورت گرفت. به طوري كه با استفاده از نمونه‌گيري خوشه‌اي از بين 49 مركز بهداشتي درماني شهرستان لنجان، 20 مركز انتخاب شد. در هر مركز 20 پرونده به طور تصادفي انتخاب شد. سپس اطلاعات لازم شامل خواسته يا ناخواسته بودن حاملگي، سن، تحصيلات، تعداد زايمان‌ها، فاصله بين فرزندان، شاخص توده بدني و مدت زمان استفاده از قرص‌هاي ضدبارداري از طريق مصاحبه با افراد و مشاهده پرونده افرادي كه شرايط ورود به مطالعه را داشتند، تكميل گرديد. اطلاعات توسط نرم‌افزار SPSS و آزمون آماري رگرسيون لجستيك آناليز گرديد و نتايج مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: در بين افرادي كه از قرص استفاده كردند و باردار شدند، 1/82 درصد حاملگي خواسته و 9/17 درصد حاملگي ناخواسته داشتند. از نظر شاخص توده بدني 1/1 درصد از اين زنان BMI (Body mass index) كمتر از 5/18 داشتند كه لاغر محسوب مي‌شدند. 56/39 درصد از نظر وزني طبيعي بودند. 8/47 درصد داراي اضافه وزن و 5/11 درصد چاق بودند. از نظر مدت زمان استفاده از قرص‌هاي ضدبارداري 4/39 درصد كمتر از 12 ماه و 5/18 درصد بالاي 49 ماه استفاده كردند. آزمون t-test نشان داد كه ميانگين شاخص توده بدني قبل از بارداري و زمان بارداري در افرادي كه حاملگي ناخواسته داشتند به طور معني‌داري بيشتر است (004/0 = P و 008/0 = P). نتيجه‌گيري: با توجه به نتيجه به دست آمده و عوارض حاملگي ناخواسته كه شامل افزايش مرگ و مير مادر و جنين، ناهنجاري در جنين، سقط ناسالم و غير بهداشتي مي‌باشد، توجه به تغيير روش پيشگيري از بارداري يا تغيير دوز قرص‌هاي ضدبارداري در زنان چاق ضروري به نظر مي‌رسد.

Background: There are different ways for family planning. However, one of the problems in this field is unintended pregnancy in spite of using contraceptive pills. Although the number of unintended pregnancies in women using contraceptive pills is high, there have been limited investigations about the biological risk factors involved in the failure of this method. One of the probable risk factors is body weight. Considering the increasing prevalence of obesity in women, and since the studies in this field are insufficient, this study aimed to investigate the relation between body mass index and unintended pregnancy in women using contraceptive pills. Methods: This retrospective, descriptive, analytical study was performed on 202 fertile women with the mean age of 30 years. We used cluster random sampling to select 20 centers from therapeutic health centers in Lenjan (Iran). The data including intended or unintended pregnancy, mother and fatherʹs age and education level, number of pregnancies, age difference between children, duration of contraceptive pills consumption, and body mass index was extracted by interviewing or reading patient records. The obtained data was then analyzed using the logistic regression analysis in SPSS. Findings: Among our studied population, 82.1% had intended and 17.9% had unintended pregnancy. According to body mass index evaluation before pregnancy, 1.1% of the subjects were thin, 39.56% were normal, 47.8% were overweight, and 11.5% were obese. The duration of using contraceptive pills was less than 12 months in 39.4% and more than 49 months in 18.5% of women. According to the results, body mass index before and during pregnancy was significantly higher in women with unintended pregnancy (P = 0.004 and P = 0.008, respectively). Conclusion: Based on the results of this study, we can conclude that it is necessary to recommend obese women other contraceptive methods or higher doses of contraceptive pills.