بررسي عادات تغذيه‌اي بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 مراجعه كننده به بيمارستان‌هاي تابعه دانشگاه علوم پزشكي تهران

Assessing the Dietary Habits among Patients with Type 2 Diabetes Mellitus Referee to Tehran University of Medical Sciences Affiliated Hospitals, Iran

مقدمه: اتخاذ رفتارهاي مطلوب تغذيه‌اي يك بخش اصلي در بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 است كه مي‌تواند به پيشگيري و كاهش عوارض ناشي از بيماري بيانجامد. شواهد نشان مي‌دهد كه بهبود عادات و رفتارهاي تغذيه‌اي مي‌تواند به كنترل ديابت كمك نمايد. اين مطالعه با هدف، تعيين عادات تغذيه‌اي ديابت در بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 مراجعه كننده به بيمارستان‌هاي تابعه دانشگاه علوم پزشكي تهران در سال 1391 طراحي و اجرا گرديد. روش‌ها: مطالعه توصيفي حاضر بر روي 480 نفر از بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 با روش تصادفي در دسترس انجام گرفت. در اين مطالعه از پرسش‌نامه‌اي دو قسمتي شامل اطلاعات و خصوصيات فردي بيماران و مرتبط با بيماري اخذ شد. جهت سنجش عادات تغذيه‌اي و ابعاد آن در ديابت در اين بيماران از پرسش‌نامه استاندارد استفاده شد كه با استفاده از 51 سوال، 4 بعد مختلف عادات تغذيه‌اي ديابت را در بيماران مبتلا اندازه‌گيري مي‌نمود. اين ابزار شامل 4 سوال كلي در مورد عادات تغذيه‌اي، 12 سوال مقياس اطلاعات عمومي در ديابت، 6 سوال در مورد برنامه‌ريزي، خريد و آماده كردن غذا، 17 سوال در مورد عادات صرف غذا و 12 سوال در مورد حمايت خانواده در عادات تغذيه‌اي در ديابت بود. براي تجزيه و تحليل اطلاعات از نرم‌افزار SPSS نسخه 5/11 استفاده گرديد و سطح معني‌داري 05/0 در نظر گرفته شد. يافته‌ها: ميانگين سني شركت كنندگان در مطالعه 53/11 ± 96/59 سال بود. بيشترين و كمترين ميانگين امتياز ابعاد چهارگانه ابزار سنجش عادات تغذيه‌اي در ديابت به ترتيب مربوط به ابعاد تاثير خانواده بر عادات تغذيه‌اي (3/14 ± 72/64) و عادات خوردن غذا (13/12 ± 27/52) بود. در ابعاد مختلف اين پرسش‌نامه مواردي از جمله توجه به برچسب مواد غذايي از نظر نوع و ميزان كالري، توجه به صرف منظم وعده‌هاي اصلي و ميان وعده‌هاي غذايي و دريافت حمايت از سوي خانواده بيشترين ميانگين و انحراف معيار را كسب نمود. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج مطالعه پيشنهاد مي‌گردد، به منظور ارتقاي دانش و اتخاذ رفتارهاي تغذيه‌اي بيماران مبتلا به ديابت نوع 2، مداخلات تيوري محور با هدف اصلاح عادات خوردن غذا طراحي و اجرا گردد. به نظر مي‌رسد جلب مشاركت خانواده‌هاي بيماران مبتلا به ديابت به عنوان عوامل قادر كننده بتواند دستيابي به اين هدف را تسهيل نمايد.

Abstract Background: Desirable dietary behavior adaption is one of the main parts among type 2 diabetes mellitus which can result in preventing and decreasing disease complications. Evidence revealed that improving dietary habits and behaviors can be helpful in diabetes control. This study aimed to assess dietary habits among patients with type 2 diabetes mellitus referee to Tehran University of Medical Sciences affiliated hospitals, Iran, in 2012. Methods: In this descriptive study, 480 patients with type 2 diabetes mellitus were enrolled by convenience sampling method. The used questionnaire study included socio-demographic aspects; besides, a 51-items self-report instrument was used containing four general questions about dietary habits and four subscales reflecting domains including general diabetes information (12 items), planning, shopping, and preparing meals (6 items), eating meals (17 items) and family influence on dietary habits (12 items). Data collection was conducted in four selected hospitals of Tehran University of Medical Sciences. Findings: Mean age of participants was 59.96 ± 11.53 years. Mean scores of ‘general diabetes information’, ‘planning, shopping, and preparing meals’, ‘eating meals’ and ‘family influence on dietary habits’ were 53.72 ± 19.83, 57.31 ± 23.82, 52.27 ± 12.13, and 64.72 ± 14.3, respectively. ‘Family influence on dietary habits’ was highlighted as the most important domain in dietary habits instrument. In various domains of the questionnaire, food labeling, type and amount of meals calories, attention to eat regular main meals and snack, obtaining perceived support from family achieved the highest mean score. Conclusion: We suggest planning and implementation of theory-based intervention programs aimed to do eating habits modifications in order to improve knowledge and dietary behaviors adopting among patients with type 2 diabetes mellitus. It seems that patient;s family participation, as enabling factors, can facilitate the aim.