تحليل اقتصادسنجي تقاضاي نفت گاز در زيربخش حمل و نقل جاده‌اي- مقايسه رهيافت هم‌انباشتگي و STSM

Econometric Analysis of Gasoil Demand in Road Transportation Subsector- A Comparison of Cointegration and STSM Approaches

تحليل اقتصادسنجي تقاضاي نفت گاز در زيربخش حمل و نقل جاده‌اي- مقايسه رهيافت هم‌انباشتگي و STSM حميد آماده استاديار دانشكده‌ي اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايي amadeh@gmail.com تاريخ دريافت: 28/04/91 تاريخ پذيرش: 25/06/92 چكيده يارانه‌اي بودن قيمت حامل‌هاي انرژي در كشور شده است تا مصرف اين منابع در سال‌هاي گذشته به‌ويژه در بخش حمل و نقل افزايش قابل توجهي داشته باشد. با اجراي طرح هدفمندسازي يارانه‌ها، افزايش قيمت حامل‌هاي انرژي از جمله گازوييل مدنظر قرار گرفته است. براي بررسي اثرات اقتصادي اين افزايش لازم است واكنش مصرف انرژي به تغييرات قيمتي الگوسازي شود. در اين مقاله به برآورد تابع تقاضاي نفت گاز در زير بخش حمل و نقل جاده‌اي كشور پرداخته شده است. براي الگوسازي تابع تقاضاي نفت گاز از تكنيك‌هاي مختلف اقتصادسنجي از جمله الگوي لگاريتمي، هم‌انباشتگي يوهانسن، رهيافت ARDL و الگوي سري‌هاي زماني ساختاري (STSM) استفاده و نتايج حاصل مقايسه شده است. نتايج نشان ‌مي‌دهد كه تقاضاي گازوييل از نظر قيمتي بي‌كشش است. كشش قيمتي و درآمدي تقاضاي انرژي در بلندمدت به ترتيب 0.5- و 0.93 برآورد شده است. كشش‌هاي برآورد شده از تكنيك‌هاي مختلف تفاوت چنداني با هم ندارند. هم‌چنين نتايج STSM نشان مي‌دهد كه اولا ماهيت روند تقاضاي نفت گاز تصادفي نيست و ثانيا اين روش نسبت به رهيافت هم‌انباشتگي، كشش‌هاي قيمتي را كم‌تر برآورد مي‌كند. بر اين اساس براي كاهش مصرف نفت گاز در زيربخش حمل و نقل جاده‌اي تكيه بر سياست‌هاي قيمتي صرف نمي‌تواند راهگشا باشد. طبقه‌بندي JEL: C22، Q41 كليد واژه: هم‌انباشتگي، كشش قيمتي، نفت گاز، حمل و نقل جاده‌اي، ARDL، STSM.

Econometric Analysis of Gasoil Demand in Road Transportation Subsector- A Comparison of Cointegration and STSM Approaches. Hamid Amadeh Assistant Professor, Faculty of Economics, Allame Tabatab’i University amadeh@gmail.com Received: 2012/07/18 Accepted: 2013/06/16 Abstract Subsidized energy carriers’ prices has lead to increasing demand for them specially in transport sector. Due to enforcement of targeting subsidies plan, price of energy carriers and also gasoil price will increase. Economic analysis of this increase need to modeling energy consumption reaction to price changes. In this paper gasoil demand function has been estimated for Iranian road transport subsector. For modeling the gasoil demand function Engle-Granger, Johansen and ARDL cointegration approaches and structural time series modeling (STSM) has been used. Results showed that gasoil demand is price inelastic. Price and Income elasticities of gasoil demand has been estimated -0.5 and 0.93 respectively. Estimated elasticities throught different techniques are not very different. Besides STSM results showed that gasoil underlying demand trend isn’t stochastic and estimated elasticities by STSM are lower than cointegration approaches. Because gasoil demand is price inelastic, in order to reducing gasoil demand, relying on price policies would not be effective. JEL Classification: C22, Q41 Keywords: Cointegration, Price Elasticity, Gasoil, Road Transport, ARDL, STSM.