اثر توام تنش گرماي آخر فصل رشد و رقابت بين بوته‎اي بر فنولوژي، عملكرد و اجزاي عملكرد باقلا

The combined effect of terminal heat the end of last growth season and competition between plants on phenology, yield and components yield in faba bean

هدف از اين مطالعه بررسي تاثير توام تنش گرماي آخر فصل رشد و رقابت بين بوته‎اي بر فنولوژي، عملكرد و اجزاي عملكرد باقلا بود. بدين‌منظور آزمايشي بر روي رقم بركت باقلا، به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با دو فاكتور تاريخ كاشت (در سه سطح 7 و 24 آذر 1390 و 17 دي) و تراكم (در چهار سطح 8، 12، 16 و 20 بوته در مترمربع) و با چهار تكرار در سال زراعي 91-1390 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده علوم كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه گنبد كاووس اجرا شد. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد كه با تاخير در كاشت باقلا مدت زمان رسيدن به مراحل فنولوژيك كاهش يافت، به اين دليل كه با محصول با دماي آخر فصل رشد برخورد كرده و سبب تسريع در رشد آن مي‌شود. تاريخ كاشت اثر معني‌داري بر تعداد بوته در متر مربع و تعداد دانه در غلاف نداشت، اما مقدار ساير مولفه‌هاي عملكرد از قبيل تعداد غلاف در بوته، وزن دانه، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك و شاخص برداشت با كاشت تاخيري كاهش يافتند. افزايش تراكم بر تعداد دانه در غلاف، وزن دانه و عملكرد دانه تاثير معني‌داري نشان نداد. با افزايش تراكم، شاخص برداشت و تعداد غلاف در بوته كاهش و عملكرد بيولوژيك افزايش يافت. اما اثر متقابل تاريخ كاشت و تراكم بر روي هيچ يك از صفات مورد مطالعه معني‌دار نبود.

The aim of this study was investigation the combined effect of terminal heat of last growth season and competition between plants on phenology, yield and components yield in faba bean. A field experiment with 3 sowing dates (28 November 2011, 15 December 2011 and 7 January 2012) and 4 plant densities (8, 12, 16 and 20 plants m-2) was conducted on faba bean (cv. Barkat) at Agricultural Science Research Farm of Agricultural Sciences and Natural Resources Faculty of the Gonbad Kavous University, during 2011-2012. Experimental design was a factorial arrangement of factors based on randomized complete block design with four replications. Results showed that phenology stages shortened by delay in planting date because of crop encountered with high temperatures at the end of growing season and crop growth rate was increased. Also planting date had no significant effect on the number of plants per square meter and the seed number per pod but other yield components were decreased with delayed planting while plant density had no significant on number seed per pod, seed weight and seed yield. Harvest index and number pod per plant decreased and biological yield increased with increasing plant density but Interaction of plant density and planting date had no significant effect on all studied traits.