مطالعه واكنش عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام گندم در رقابت با علف هرز خردل وحشي در گرگان

Study the response of yield and yield components of wheat cultivars in competition with wild mustard in Gorgan

به‌منظور بررسي اثرات رقابتي خردل‌وحشي (L. Sinapis arvensis) بر عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام گندم (Triticum aestivum L.) آزمايشي در دو سال زراعي (90-1389) در ايستگاه تحقيقات كشاورزي گرگان انجام شد. آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 4 تكرار اجرا شد. عوامل آزمايش شامل چهار رقم گندم (آرتا، تجن، مغان و مرواريد) و پنج تراكم خردل وحشي (0، 4، 8 ، 16 و32 بوته در مترمربع) بود. تراكم گندم در ارقام مختلف، تراكم ثابت توصيه شده 350 بوته در مترمربع در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه اثر سال بر تمام صفات مورد مطالعه معني دار نبود. اما اثر رقم، تراكم و اثر بر همكنش رقم و تراكم خردل وحشي معني دار بود. نتايج مقايسه ميانگين نشان داد با افزايش تراكم خردل وحشي از 4 بوته به 32 بوته در متر مربع عملكرد دانه و اجزاي عملكرد گندم كاهش و بيوماس خردل‌وحشي افزايش يافت. هم‌چنين با بررسي بيوماس خردل‌وحشي در تداخل با ارقام گندم مشخص شد كه ارقام مورد مطالعه عكس‌العمل هاي متفاوتي نسبت به كاهش بيوماس خردل‌وحشي نشان دادند، به طوري‌كه ارقام مرواريد و تجن به‌ترتيب بيشترين و كمترين كاهش بيوماس خردل‌وحشي را موجب شدند. نتايج نشان داد در حداكثر تراكم خردل وحشي (32 بوته در مترمربع) بيش ترين و كم ترين تعداد پنجه در رقم مرواريد و آرتا به دست آمد. در مجموع نتايج اين تحقيق نشان داد كه عملكرد دانه بيشتر از عملكرد بيولوژيك تحت تاثير رقابت قرار گرفت.

In order to investigate the competitive effects of wild mustard on yield and yield components of wheat cultivars, field experiments was conducted in Gorgan Reaserch Station during 2010-2012 growing seasons. The experiments were laid out in four replicated, factorial arranged RCB design. Factors of the experiments included five different densities of wild mustard (0, 4, 8, 16 and 32 plants.m-2) and four wheat cultivars (Arta,Tajan, Mogan and Morvarid). Target density of wheat considered as recommended one (350 plant.m-2) for all cultivars. The results showed that the effect of year was not significant for all studied traits, but the effect of cultivar, density and their interaction were significant. Results indicated that grain yield and yield components of wheat decreased and wild mustard biomass increased with increasing weed density from 4 to 32 plants.m-2. Also, results revealed that different varieties had different responses to decrease wild mustard biomass when interferences were considered, as Morvarid and Tajan varieties caused the highest and lowest wild mustard biomass decreasing, respectively. Results showed that in the highest density of wild mustard (32 plants.m-2), maximum and minimum tiller numbers were obtained in Morvarid and Arta cultivars, respectively. Overall, results of this study revealed that grain yield was affected more by competition than biological yield.