مطالعه امكان تغيير الگوي كشت برنج از شرايط غرقابي به هوازي در مازندران

Study on possibility of changing rice cultivation system from irrigation to aerobic condition in Mazandaran province

كمبود آب و رقابت در مصرف آن امروزه به چالش جدي در كشت و توليد برنج در شرايط آبي تبديل شده اند. به همين دليل، ضرورت اساسي جهت توسعه سيستم مناسب كشت برنج كه نياز به مقدار آب كمتري داشته باشد همواره وجود دارد. از اين رو اين تحقيق به‌منظور مطالعه وضعيت 61 ژنوتيپ برنج هوازي به همراه سه رقم شاهد شامل فجر، ندا و طارم محلي جهت امكان تغيير الگوي كاشت از سيستم غرقابي به هوازي در مازندران و انتخاب بهترين ژنوتيپ‌ها اجرا شد. ژنوتيپ‌هاي برنج در قالب آزمايش حجيم شده كه ارقام شاهد در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي طراحي شدند در اراضي شركت زراعي دشت ناز ساري در سال 1388 ارزيابي شدند. در اين مطالعه صفات تعداد روز تا ظهور خوشه، ارتفاع بوته، تعداد دانه پر و پوك در خوشه، طول و عرض دانه، وزن 1000 دانه، وضعيت عمومي در تحمل به بيماري‌ها و آفات و قابليت پذيرش عمومي اندازه‌گيري شدند. نتايج تجزيه و تحليل آماري داده‌ها براي صفات مختلف در ژنوتيپ‌هاي مورد مطالعه حاكي از برتري تعداد 8 ژنوتيپ هوازي برنج بر ارقام شاهد بودند كه عمدتاً داراي زمان رسيدگي كوتاه‌تر، طول و عرض دانه مطلوب و وزن 1000 دانه بالاتري بودند. از اين‌رو اين دسته از ژنوتيپ‌ها جهت انجام مطالعات تكميلي و معرفي رقم مناسب جهت كشت در شرايط هوازي پيشنهاد مي‌شوند. هم‌چنين نتايج نشان داد كه ازميان ژنوتيپ‌هاي شاهد رقم ندا نيز وضعيت مطلوبي در شرايط هوازي نشان داد، كه به‌عنوان رقم متحمل به شرايط كم آبي مي‌تواند در مطالعات مرتبط با تحمل به خشكي مورد استفاده قرار گيرد.

Water shortage and competition in water consumption are major challenges in irrigated-rice production. Hence, there is a need to develop a suitable rice cultivation system which use less water. Therefore, this preliminary research was carried out to study the possibility of coversion of irrigated system of rice cultivation to aerobic. Sixty one aerobic rice genotypes, in which were developed at International Rice Research Institute (IRRI), with three diverse local checks such as Fajr, Neda and Tarom were evaluated in an augmentedexperiment based on randomized complete block design with five replicatation Dash-e-Naaz, Sari, Mazandaranin 2009.We evaluated some important agronomical traits including headings (HDG), plant height (HT), number of filled (FG) and non-filled grain (NFG) per panicle, grain length (GL) and width (GW), 1000-grain weigth (TGW) together with some others which was observationaly scored. Analysis of collected data showed that eight genotypes showed a better performance than the others in aerobic condition for most of the traits like shorter time to ripening, suitable grain length and wideth and 1000-grain weight. Hence, these selected aerobic rice genotypes in aerobic condition, could be suggest to be used for further/details tests to select the best genotypes, develop related agronomic managements, and apply in rice breeding programs for drought stress condition.