درآمدي بر رويكرد روش‌شناختي پير بورديو به مفهوم سرمايه فرهنگي

An Introduction to the Methodological Approach of Pierre Bourdieu to Cultural Capital

مقاله حاضر به ارايه روش تحقيق به‌كار رفته از سوي پير بورديو در حوزه سرمايه فرهنگي اختصاص يافته است. سرمايه فرهنگي به‌ معناي فرهنگي است كه از نظر اجتماعي همانند سرمايه عمل مي‌كند. سرمايه‌اي كه كاركرد اصلي‌اش مشروعيت‌بخشي سلطه از طريق اعمال خشونت نمادين، يعني، توانايي استمرار روابط سلطه است. دغدغه اصلي نگارنده در انتخاب موضوع تاكيد بر به‌كارگيري روش‌هاي كمّي در حوزه تحقيقات علوم اجتماعي در ايران بوده است. گويي تنها تحقيقي از نظر دانشگاهي معتبر است كه با آمارهاي استنباطي پيچيده همراه باشد و تحقيق اين است و جز اين نيست. وارثان Les Heritiers (1964)، تمايز Distinction (1979)، و فقر جهان Misere du monde (1993) سه اثر مطرح در حوزه سرمايه فرهنگي‌اند كه در اين مقاله از منظر روش‌شناختي، با روش اسنادي به آن‌ها پرداخته مي‌شود. يافته‌هاي اين بررسي حاكي از آن است كه بورديو در آثار خود تنها به بحث نظري درخصوص مفهوم سرمايه فرهنگي اكتفا نكرده بلكه با به‌كارگيري روش‌هاي متنوع تحقيق كمّي و كيفي و استناد به پژوهش‌هاي ملموس و ذكر مثال‌هاي مشخص به ‌آن پرداخته است. عمده‌ترين ويژگي منتسب به روش او ساختارگرايي برساخت‌گرا است كه در آن نقش عاملان از يك‌سو و ساختارهاي اجتماعي از سوي ديگر به‌چالش كشيده شده‌اند.

This article is about the methodology employed by Pierre Bourdieu in the field of cultural capital. The cultural capital is the culture that functions similar to capital from a social point of view. The primary concern of Bourdieu was to identify a capital, the primary function of which was to legitimate domination through symbolic violence, i.e. the ability to sustain relations of domination. The main concern of the author in choosing this subject was the emphasis on applying qualitative methods in the field of social sciences research in Iran, as if the only valid research is the one that uses complicated inferential statistics. Les Hertiers (1964), Distinction (1979) and Misere du Monde (1993) are three major works by Bourdieu in the field of cultural capital that are analyzed in this study from a methodological point of view, using documentary method. The findings indicate that, in these studies, Bourdieu has not limited himself to theoretical explanations. Rather, he has employed quantitative and qualitative methods, referred to tangible researches, and used specific examples and illustrations in his study of cultural capital. The most prominent feature of his method is known as constructivist structuralism, in which the role of the agents, on the one hand, and the social structures, on the other, are challenged.