اصل عدم قطعيت در تصوير فلسفي و الهياتي

The Uncertainty Principle from Philosophical and Theological Viewpoint

اصل عدم قطعيت ورنر هايزنبرگ با رويكرد حاكميت قانون احتمال در جهان در يك نگاه فلسفي و الهياتي مسايل مهمي را پيش روي ما مي‌نهد. از جمله آن كه اولاً رابطه آن با قانون علّيت بر چه نحو است؟ ثانياً چه تعاملي ميان عدم قطعيت و مسايل كلامي‌اي همچون وجود خدا و اختيار وجود دارد؟ آيا نظريه مذكور توانايي اثبات چنين مسايلي را دارا مي‌باشد يا به عكس، آن ها را رد مي‌كند؟ در اين بررسي آنچه به طور كلي بدست مي‌آيد، آن است كه نظريه عدم قطعيت هايزنبرگ، عليت را مردود شناخته و البته به شيوه خودش يعني با دادن نگاهي فروتنانه در تفاسير علمي و روشن كردن اين كه با وجود عدم موجبيت در رفتار پديده هاي عالم، تكيه بر نظريات علمي در توجيه آنها عمل ناقصي است؛ پاي خدا را با كاركرد آفريننده و مهار‌كننده عدم تعيّن ها به ميان مي‌كشد. و همچنين طبق اين نظريه در جايي كه عدم قطعيت حاكم است، جا براي اختيار و اراده باز مي‌شود. در پايان نويسنده در بيان موضع خود با نقد نظريه عدم قطعيت، از حاكميت قانون عليت در عالم، سخن گفته و نشان داده كه آن به هيچ روي منافاتي با مسيله اعتقاد به خدا و اختيار نخواهد داشت.

The Werner Heisenbergʹs uncertainty principle, with the approach of governing probability rule in the world, provides important philosophical and theological questions; including: The first, what is the relationship between the uncertainty principle and causation? Second, what association is there between the uncertainty and theological questions like existence of God and freewill? Can such principle proves the theological questions or is it able to reject them? the paper comes to the conclusion that the Heisenbergʹs principle rejects causation. Also having a humble approach to the scientific interpretations, it mentions that without necessity of the creatureʹs existence, it is not logical to trust the scientific theories in order to find any justification for their actions or behaviors. In addition, Heisenberg considers God as a Creator and Dominator of non-determinacy, and based on his idea, the uncertainty principle has a correlation with freewill. Finally, in favor of causality, the paper criticizes the principle and shows that it cannot be against believing to God or freewill.