كليدواژه :
كراپ وات , ايران , تاغ , تبخير و تعرق مرجع , نياز آبي
چكيده فارسي :
يكي از نيازهاي ضروري بخشهاي اجرايي كشور براي توليد علوفه و احياي مراتع و همچنين ايجاد پاركها و فضاي سبز در مناطق بياباني؛ تعيين نياز آبي گياهان است. در اين تحقيق نياز آبي گونه تاغ كه در سطح وسيعي از كشور براي احياي بيولوژيك مناطق بياباني بكارگرفته مي‌‌‌شود با استفاده از روش پيشنهادي فايو كه بر اساس معادله تلفيقي پنمن- مان تيث و در برنامه نرم‌‌‌افزار Cropwat پايه‌‌‌گذاري شده براي سه ناحيه رويشي اهواز، بندرعباس و چابهار تعيين شد. براي اين‌‌‌كار داده‌‌‌هاي اقليمي از نزديكترين ايستگاه به عرصه‌‌‌هاي جنگلكاري شده با گونه تاغ1، تهيه شد. به‌منظور بررسي وضعيت بافت خاك و عمق ريشه‌‌‌دواني براي بوته‌‌‌هاي يكساله و يا دو ساله در عرصه‌‌‌هاي نهالكاري اقدام به حفر پروفيل خاكشناسي گرديد. فنولوژي گونه‌‌‌هاي مورد نظر از طريق منابع و مطالعات موجود تهيه شد. پس از تكميل اطلاعات، تبخير و تعرق مرجع (ETo) بر اساس روش پنمن- مان تيث- فايو و همچنين مقدار بارندگي مؤثر براساس روش ( (USDA?براي ايستگاههاي مناطق مورد مطالعه محاسبه گرديد. نتايج بدست‌آمده نشان داد در مناطق بياباني مورد مطالعه بارندگي موثر سهم كافي در ميزان آب مورد نياز گياهان نداشته و در طول ايام رشد نياز به آبياري تكميلي وجود دارد. همچنين نتايج نشان داد مقدار تبخير و تعرق سالانه گياه مرجع در ناحيه رويشي اهواز، بندرعباس و چابهار به‌‌‌ترتيب برابر با 2044، 1825 و 1642 ميلي‌‌‌متر كه بالاترين مقدار آن به‌‌‌ترتيب در ماههاي جولاي (اهواز)، جون (بندرعباس) و مي (چابهار) معادل 306، 215 و 184 ميلي‌‌‌متر بود. بارندگي موثر در 8-7 ماهه ايام فعاليت گياه برابر با 109، 93 و 59 ميلي‌‌‌متر بود. مقدار آب مورد نياز گونه تاغ در سه ناحيه رويشي مذكور به‌‌‌ترتيب معادل 211، 112 و 77 ميلي‌‌‌متر در ايام فعاليت گياه برآورد شد. بيشترين مقدار آب مورد نياز ماهانه براي آبياري تكميلي در سه ناحيه مذكور نيز به‌‌‌ترتيب معادل 47، 20 و 13 ميلي‌‌‌متر در ماههاي جولاي، جون و مي است. اين موضوع نشان مي‌‌‌دهد اگرچه هر سه منطقه مذكور در نواحي اقليمي و رويشي مشابهي واقع شده‌‌‌اند، اما مقدار آب مورد نياز براي آبياري تكميلي در ايام فعاليت گياه در اهواز تقريباً سه برابر چابهار و دو برابر بندرعباس مي‌‌‌باشد.
واژه‌‌‌هاي كليدي: نياز آبي، تاغ، تبخير و تعرق مرجع، كراپ وات، ايران
چكيده لاتين :
The evaluation of the amount of water requirement for afforestation, range improvement and forage production particularly in arid regions is considered as one of the essential needs of the executive departments in the country. In this article, the water requirement for Haloxylon was determined in three desert areas of Iran (Ahwaz, Bandarabbas, Chahbahar) using Cropwat 8- FAO Penman-Mnteith method. For this purpose, climate data were obtained from the nearest station to the plantation areas of Haloxylon. Soil texture, depth of root zone and other properties were evaluated from soil profile analysis where plant species were investigated. The phenology of the species was prepared through the available references and studies. After collecting all required metrological data, effective precipitation was derived from USDA method. Reference evapotranspiration (ETo) of each station and the amount of effective precipitation were then calculated at study areas for each individual stations. Results showed that effective rainfall in desert areas had a small contribution to plant water requirements, thus supplementary irrigation is needed during the growth season. This study also showed that the highest water deficiency for Haloxylon was recorded in July, June and May. It is also concluded that the annual reference evapotranspiration and the amount of effective precipitation in Ahwaz, Bandarabbas, and Chahbahar were calculated to be 2044, 1825, 1642 mm; 108, 93 and 59 mm, respectively. The highest annual-water requirement estimated by Crop-wat for Haloxylon species in above three stations was calculated to be 211, 112 and 77 mm, respectively. It also showed that although the three regions were located in areas with similar climatic and vegetative regions, the amount of water needed for supplementary irrigation in Ahvaz was almost three times higher than that in Chabahar and two times higher than that in Bandar Abbass.
Key words: Waterneed, Haloxylon, evapotranspiration, Sahara-Sandy, CropWat, Iran
