مناظره با ابليس در ادب عرفاني

Debate with Satan in Mystical Literature

ابليس در متون نظم و نثر فارسي هم مطرح گرديده است و گفتگو يا مناظره با ابليس به گونه‌اي اختصاصي در ادبيات عرفاني قابل شناسايي است. عارفان با الگو گرفتن از قرآن كريم و ديگر كتاب‌هاي آسماني، در قالب حكايات و مجادله‌هايي كه بين ابليس و پيامبران و يا عارفان ترسيم نموده‌اند كه در ضمن آن به پرسش و اشكال‌هايي عقيدتي هم پاسخ داده‌اند جنبه برجسته‌اي از ادبيات تعليمي را به نمايش گذاشته‌اند و ابليس در اغلب مناظرات تلاش دارد كه عمل خود را توجيه كند و خود را عاشق راستين معرفي نمايد. برخي ابليس را مظهر اخلاق ناپسندي چون تكبر و غرور و تند خويي و نمادي براي قهر الهي دانسته‌اند، از طرفي چون خداوند را احسن الخالقين مي‌دانسته‌اند كه همه چيز را حكيمانه و خيرخواهانه آفريده است، براي خلقت ابليس هم حكمت‌هايي سودمند جستجو نموده‌اند كه ناآشنايان گمان كرده‌اند از ابليس دفاع شده است، چنانكه او را كارگزار الهي براي آزمايش انسان‌ها خوانده‌اند. در اينجا مناظره با ابليس در پنج شيوه مناظره با خداوند، انبيا، عرفا، باخود و افراد ناشناس بررسي گرديده است و نمونه‌هاي آن از ادبيات عرفاني استخراج شده است.

Satan has been discussed in Persian poetry and prose and the dialogue or debate with the devil in the mystical literature can be identified as specific. Mystics have modeled over the holy Quran and other holy books in the form of anecdotes and arguments that have been drawn between the devil, the prophets and mystics. It also forms the opinion that the answer to the question takes ideological forms. In most debates, the Satan is trying to justify your actions and your true love will introduce salient aspect of educational literature. Most of the serpents are represented as the embodiment of moral arrogance and pride, irascibility and implausibility and have been a symbol of the divine wrath, since God is well known that all things wise and benevolent Alkhalqyn has created, The wisdom of the serpent to the creation of useful search have assumed that the mother who is the Devil defense, As a broker, he has been called of God to test humans. Hereʹs a five-way debate with Satan debate with God, prophets, mystics, and take samples of the unknown and mystical literature review has been used.