ارزيابي پتانسيل ميان افزايي در محور تاريخي-فرهنگي كلانشهر تبريز

In Assessing the Potential Synergy between the Historical-Cultural Metropolis of Tabriz

اگرچه افزايش جمعيت علت اوليه گسترش شهرها محسوب مي شود، ليكن پراكندگي نامعقول آن اثرات نامطلوبي بر محيط طبيعي و فرهنگ جوامع مي گذارد. تلاش هاي زيادي براي برطرف ساختن اثرات منفي گسترش پراكنده شهرها به عمل آمده است كه عمده ترين آنها راهبرد «رشد هوشمند» به عنوان يكي از راهكارهاي مقابله با «پراكندگي» توسعه شهري است. الگوي توسعه ميان افزا يكي از ابزارهاي رشد هوشمند است و در صورت تحقق از مصاديق بارز توسعه پايدار مي-باشد. كمبود زمين، موانع طبيعي و مصنوعي گسترش افقي شهرها، گسترش شهر بر روي پهنه هاي مخاطره آميز و گسل ها، هزينه بالاي ايجاد خدمات زيربنايي و تسهيلات شهري، همچنين برخي ملاحظات مربوط به پايداري محيط، بهسازي و اصالت بخشي به بافت هاي فرسوده شهري، كاهش اتلاف سرمايه و انرژي، ايجاد شبكه حمل و نقل مناسب، اختلاط كاربري ها و مسايلي از اين دست، موجب گرديده است تا الگوي توسعه ميان افزا و لايه گذاري در بافت هاي شهري مورد توجه قرار گيرد. شهر تبريز يكي از قديمي ترين مراكز سكونتي است كه از جهات مختلف طبيعي، سياسي، دموگرافيكي و... داراي اهميت مي باشد. گسترش پراكنده و توسعه افقي شهر، ضمن اينكه گاهاً با محدوديت هاي طبيعي روبروست هزينه هاي خدمات شهري را نيز افزايش مي دهد. همچنين حدود يك سوم جمعيت شهر تبريز را حاشيه نشينان تشكيل مي دهند، اگر به رقم فوق ساكنان بافت فرسوده را اضافه كنيم شايد در حدود نيمي از جمعيت شهر در شرايط نامناسب و ناهنجار زندگي مي كنند. توسعه ميان افزا و توجه به بهسازي بافت فرسوده و تشويق اسكان جمعيت در نواحي كم تراكم مركز شهر، مشكلاتي از اين دست را حل مي كند. در اين تحقيق به منظور ارزيابي پتانسيل ميان افزايي، محور تاريخي-فرهنگي شهر تبريز انتخاب گرديده و از داده هاي طرح تفصيلي منطقه 6 طرح جامع تبريز استفاده شـده است. در ادامه به منظور ارزيابي پـتانسيل ميان افزايي آن، مدلي تـهيه و پتانسيل ميان افزايي در آن تعيين شده است. در نهايت با توجه به وضع موجود و خروجي مدل، اين نتيجه حاصل شد كه با استفاده از توسعه ميان افزا و ايجاد تغييراتي در بافت موجود شهر مي توان سطح پايداري را در شهر ارتقا داده و ساختار كالبدي مناسبي فراهم آورد.

Although population growth is the primary cause of urban sprawl, however sprawl has unreasonable adverse effects on natural and cultural environment which affects communities. Great efforts to overcome the negative effects of urban development has grown whose main strategy of "smart growth" as one of the strategies to combat "sprawl" and smart growth, urban development, in fact is an alternative to sprawl. The increasing pattern of development is one of the tools of smart growth and the realization of sustainable development is the obvious example. Shortage of land, natural and artificial barriers to horizontal expansion of cities, the locating of city on risky zones and faults, high costs of creating infrastructure services and utilities, as well as, some considerations related to environmental sustainability, development and originality of the old urban texture, reducing waste and energy investment, suitable transport network, all have led to the development pattern and the increasing investment in the urban context. By the horizontal spread and development of the city, sometimes the natural constraints face cost increases in utilities. If we add the number of aged residents tissue to the above number, probably about half of the population is poor under rough living conditions. Due to the increasing development and improvement of old tissue and the encouragement of low-density settlement in downtown areas, such problems could be solved. In this study to evaluate the potential synergies, the historical-cultural city of for has been selected and detailed design of the data is used Tabriz 6th district master plan. In order to evaluate the potential synergies have been determined between its model and them. Finally, with regard to the status quo and the outgoing model, this result was obtained that the increased development and changes in the texture of the surface will promote stability in the city and provide an appropriate physical structure.