سنجش عوامل آسيب رسان ناشي از زلزله در منطقه يك شهر تهران با استفاده از GIS

Analysis of Earthquake Deleterious Factors in Tehran’s District 1 Using GIS

ايران از جمله كشورهاي زلزله خيز جهان است. نود درصد خاك ايران بر روي كمربند زلزله واقع است. كلان شهر تهران بر اساس نقشه هاي پهنه بندي زلزله، جزو مناطق پرخطر محسوب مي شود. منطقه يك شهرداري تهران بر روي يكي از اصلي ترين گسل هاي شهر تهران به نام گسل شمال تهران واقع است. از آنجايي كه شناسايي عوامل آسيب رسان در كاهش مخاطرات ناشي از زلزله نقش به سزايي دارد، لذا سنجش عوامل آسيب زا به منظور كنترل اين عوامل و كاهش خسارات جاني و مالي مي تواند در كاهش آسيب ها نقش بسزايي داشته باشد. هدف اصلي اين پژوهش شناسايي مهم ترين عوامل تشديدكننده آسيب رسان ناشي از زلزله در منطقه يك شهرداري تهران و همچنين شناسايي آسيب پذيرترين نواحي در سه گروه نواحي با آسيب پذيري زياد، متوسط و آسيب پذيري كم مي باشد. داده ها و اطلاعات جمع آوري شده در اين پژوهش، داده هاي فضايي، آماري و توصيفي است. روش پژوهش در اين مقاله توصيفي- تحليلي با بهره گيري از سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) است. نتايج حاصله مشخص مي سازد مهم ترين عوامل تشديدكننده آسيب ها در منطقه يك به ترتيب اولويت؛ فاصله از گسل، شيب زمين، همجواري با كاربري هاي ناسازگار، عمر بنا، تراكم زياد جمعيت، عدم دسترسي به فضاهاي باز شهري و مساحت نامناسب قطعات زمين كاربري ها مي باشد. همچنين آسيب پذيرترين نواحي در اين منطقه به ترتيب اولويت نواحي؛ هشت، شش، ده و چهار مي باشند.

Iran is one of the earthquake-prone countries in the world. Almost 90% of Iran is located in an earthquake belt. Based on seismic zoning maps, Tehran metropolitan area is highly dangerous and unsafe. Tehran’s district 1 is situated in one of the main Tehranʹs faults called North Tehran fault. Since recognizing the deleterious factors plays an important role in reducing earthquake dangers, so analysis of these factors can have a significant role in controlling the harmful factors and reducing death toll and financial losses. The main goal of this study is to identify the most important predisposing factors which result from earthquakes in Tehranʹs district 1, also to distinguish target areas according to their level of vulnerability as high, moderate and low is another aim of this paper. Data and information collected in this study are spatial, statistical and descriptive. The method of research is descriptive-analytic. In this paper, also the geographical information systems (GIS) have been used. The results indicate that the most important predisposing factors in the region are by an order of preference: the distance from the fault, the slope of the land, proximity of incompatibilities with applications, the buildingʹs life, population density, lack of access to open spaces and urban areas are parts. The most vulnerable regions of this area are 8-6-10-4 respectively.