بررسي عوامل موثر بر انتخاب روش زايمان در زنان باردار شكم اول مراجعه كننده به مراكز بهداشتي درماني اردبيل

Factors Influencing Delivery Method Selection in Primiparous Pregnant Women Referred to Health Centers in Ardabil, Iran

مقدمه: مكانيسم انجام زايمان يك فرايند خودبه‌خودي و بدون نياز به مداخله مي‌باشد به جز در مواردي كه جان مادر يا نوزاد در خطر باشد، كه در اين صورت با انجام عمل جراحي سزارين به نجات جان مادر يا نوزاد كمك مي‌شود. متاسفانه امروزه شيوع سزارين در اكثر كشورهاي پيشرفته، به بيش از 50 درصد رسيده است، در حالي كه سازمان بهداشت جهاني تاكيد دارد سزارين تنها بر اساس انديكاسيون انجام شود. در اين پژوهش، علل و عوامل موثر بر قصد انتخاب روش زايمان در زنان باردار شكم اول مورد بررسي قرار گرفت. روش‌ها: اين مطالعه توصيفي- تحليلي، آينده‌نگر بود. جامعه آماري مطالعه شامل زنان باردار شكم اول مراجعه كننده به مراكز بهداشتي درماني اردبيل بود كه تعداد 396 نفر از زنان در سه ماهه آخر بارداري با نمونه‌گيري دو مرحله‌اي انتخاب شدند. براي جمع‌آوري اطلاعات، پرسش‌نامه‌اي مشتمل بر 4 سوال است كه در 6 قسمت طراحي شده بود. روايي پرسش‌نامه توسط استادان متخصص و پايايي آن توسط آزمون Cronbachʹs alpha مورد تاييد قرار گرفت. به منظور تجزيه و تحليل داده‌ها از نرم‌افزار آماري 15SPSS و آزمون‌هاي Chi-square و Paired t استفاده شد. يافته‌ها: ميانگين سن مادران مراجعه كننده به مراكز بهداشتي اردبيل 2/3 ± 8 /21 سال بود و اكثر مادران (6/34 درصد) تحصيلات ديپلم داشتند. 7/70 درصد مادران ابراز كردند كه به احتمال زياد يا به طور قطعي با روش زايمان طبيعي، زايمان مي‌كنند؛ اما در ختم بارداري، روش سزارين با 6/58 درصد بيشترين روش انتخاب شده و توصيه پزشك با 6/36 درصد بيشترين عامل تاثيرگذار روي انتخاب روش زايمان بود. نگرش زنان نسبت به سزارين در قبل و بعد از زايمان كاهش معني‌داري داشت (05/0 > P). نتيجه‌گيري: عوامل اجتماعي و انگيزه براي اطاعت از نرم‌هاي انتزاعي به ويژه از پزشك و پرسنل بهداشتي درماني، بر روي قصد نهايي براي انجام رفتارهاي مرتبط با سلامت، تاثير بسزايي دارند. با توجه به اين فاكتورهاي اجتماعي، مي‌توان با ارتقاي آگاهي و نگرش مادران نسبت به زايمان طبيعي، در تقويت قصد مادران در انجام زايمان و حمايت‌هاي محيطي مادر در انتخاب روش زايمان طبيعي، موثرتر واقع شد.

Background: Delivery is a spontaneous mechanism without the need for intervention to save lives but in cases where the mother or baby is at risk, performing cesarean section will help save the mother and/or the baby. Unfortunately, today the prevalence of cesarean in most developed countries is over 50 percent, while the World Health Organization has emphasized that cesarean section should be performed only based on the indication. In this study we assessed the causes and factors influencing choice of delivery method. Methods: In this cohort study 396 primiparous pregnant women were studied during their last trimester. The subjects were selected from pregnant women referring to health centers in Ardabil, Iran through dual-stage sampling. A questionnaire consisted of 54 questions, designed in six parts, was used to collect data. The validity and reliability of the questionnaire was confirmed. In order to analyze the data statistical software SPSS15 was used to perform chi-square and paired t-test. The mean age of mothers was 21.8 ± 3.2 years and the majority of them (34.6) were high school graduates. They were mostly housewives. Findings: The majority of friends, husbands and mothers of pregnant women had suggested vaginal delivery to terminate pregnancy. Although 70.7% of mothers claimed that they would probably or definitely have normal vaginal delivery with labor, at the end of pregnancy, cesarean section was chosen as the most popular method for delivery (58.6%). The most effective factor in decision making was physicianʹs suggestion (36.6%). Womenʹs attitude towards cesarean significantly decreased after the surgery (P < 0.05). Conclusion: Social factors and motivations, particularly from physicians and health personnel, have a significant impact on health-related behaviors. Therefore, promoting pregnant womenʹs knowledge and attitude towards vaginal delivery would motivate them.