كاني شناسي و شيمي-كاني تورمالين و گارنت در گرانيتوييد روستاي ملاطالب (شمال اليگودرز) شمال غربي اصفهان

Mineralogy and mineral – chemistry of tourmaline and garnet from Molataleb village granitoid (North of Aligudarz) NW of Isfahan

گرانيتوييدهاي روستاي ملاطالب به سن ژوراسيك مياني در پهنه ي سنندج-سيرجان رخنمون دارد. اين توده كه در شمال غرب اصفهان واقع شده است بيشتر از ديوريت ها، توناليت ها و گرانوديوريت هاي پرآلومينه دو ميكايي تشكيل شده و ش‍‍‍‍‍يل ها و اسل‍‍‍‍‍يت هاي ژوراسيك (لياس-دوگر) را قطع كرده است. تورمالين وگارنت در شمار كاني هاي فرعي آشكار گرانوديوريت هاي اين منطقه است . تورمالين ها نيمه شكل دار تا بدون شكل با چند رنگي قهوه اي تا سبز و گاهي آبي در بين ديگر كاني هاي اين سنگ ها به مقدار نادر پراكنده اند. بر پايه ي داده ها و نمودارهاي ژيوشيميايي، تورمالين هاي مورد سخن داراي منطقه بندي ضعيف شيميايي و طبيعت دراويت هستند كه ميزان Mg آن ها تا اندازه اي افزون بر محتواي Fe است. مقادير ساير اعضاي انتهايي تورمالين ها (شورليت، اوويت، فوييت) ناچيز است. تورمالينهاي Mg دار معمولاً درارتباط با مجموعه هاي دگرگوني يا دگرنهاد است. خاستگاه نخستين اين گونه تورمالين ها را مي توان به سنگ هاي متا-رسوبي از قبيل متا-پليت ها و متا-پساميت هاي همزيست با يك فاز اشباع از Al نسبت داد. گارنت ها بي شكل و با رگچه هايي از بلورهاي كوچك بيوتيت و يا مسكويت قطع و يا احاطه شده اند كه در مواردي ادخال هاي بسيار كوچك اين دو كاني را تشكيل مي دهند. همچنين، به طور جزيي بلورهايي از كلريت در حواشي گارنت ها مشاهده مي شود. تركيب شيميايي اين كاني ها بيشتر از آلماندين است كه در حاشيه از اسپسارتين نسبتاً غني و از پيروپ تا حدودي تهي است. اين منطقه بندي معكوس، ويژگي چشمگير گارنت هاي دگرگوني با درجه ي بالاست و به تبلور اين كاني در يك رژيم فشار با پايين اشاره دارد كه غلظت بالاي Mn در مايعات پسمانده از ماگماي در حال تبلور موجب پايداري آن شده است. بر پايه ي داده هاي فوق، نهشته هاي پليتي وابسته به ژوراسيك زيرين در اعماق نسبتاً كم تحت تاثير دگرگوني ناحيه اي پيشرونده (رخساره آمفيبوليت بالايي- گرانوليت زيرين) قرار گرفته كه ذوب بخشي گسترده ي متاپليت ها را به همراه داشته است. گارنت هاي مورد بررسي از جمله فازهاي فرومنيزين دار است كه در و يا نزديك به اوج دگرگوني تشكيل شده است.

The Middle Jurassic granitoids from Molataleb village lie in the Sanandaj-Sirjan zone. This body located, NW of Isfahan, and is predominately composed of tonalites and two-mica peraluminous granodiorites cross cut Jurassi (Liass-Dogger) shales and slates. Tourmaline and garnet are among significant minor minerals of the granodiorites. Subhedral to anhedral tourmaline with pleochroic brown-green to blue color occurs as small amount among other minerals of these rocks. On the bases of chemical data as wall as geochemical diagrams, the studied tourmalines are characterized by weak chemical zoning, more Mg than Fe and deravite in composition. The content of other end members (schorlite, uvite, foitite) is insignificant. Mg- tourmalines, are associated with metamorphic or metasomatic assemblages. The origin of these minerals is likely related to meta-sedimentary rocks (i.e. meta-pelites and meta-psammites) coexisting with a Al-saturated phase. The studied garnets are anhedral, rimmed and cross cut by veins contain small crystals of biotite and muscovite. In few cases, both biotite and muscovite are found in investigated garnets. Locally, garnets are surrounded by chlorite crystals. Chemically, the garnet is almandine with a rim relatively enriched in spessartine and fairly depleted in pyrope. The revers zoning is characteristic of high grade-metamorphic garnet and point to its crystallization in a low-pressure system. The high content of Mn in residual liquids derived from the crystallization of magma, caused the stability of garnet. On the bases of available data, the pelitic deposits (Lower Jurassic), have been subjected to progressive regional metamorphism (upper amphibolite – lower granulite) followed by partial melting of meta-pelites. The studied garnets (Fe-Mg phases) formed at or near the climax of metamorphism.