روابط سياسي- مذهبي نزاريان قلعه شاهنشاه و ملوك نيمروز (650-610 ق)

The Politico-Religious Relations of the Nazaris of Qal‘a Shahanshah and Muluk Nimruz (610/1213 – 650/1252)

با انتخاب قهستان به عنوان يكي از مراكز مهم فعاليت نزاريان در ايران، محتشمان محلي اين ايالت تلاش خود را جهت گسترش هر چه بيشتر حوزه نفوذ در منطقه مصروف داشتند. يكي از مراكز مهمي كه نزاريان فكر گسترش نفوذ بدان را در ذهن مي پروراندند، ولايت نيمروز (سيستان) بود. آنها از طريق تصرف قلعه هايي كه در گذرگاه هاي ورودي سيستان بود، عرصه را بر حكام آن ايالت تنگ مي‌كردند. يكي از اين قلعه ها، شاهنشاه يا شاهان دژ بود. موقعيت سوق الجيشي اين قلعه كه در گذرگاه شمالي ورود به سيستان واقع بود، راه را براي نفوذ هر چه بيشتر نزاريان در سيستان هموار مي كرد؛ لذا در طول دوران حضور در قلعه تنش هاي فراواني را با حكام محلي سيستان ايجاد كردند. سرانجام اتحاد حاكم وقت سيستان با مهاجمان مغول سرنوشتي ديگر را براي ساكنان شاهنشاه رقم زد. تضعيف حاكميت نزاريان در سيستان نتيجه نهايي اين اتحاد بود. نوشتار پيش رو به دنبال آن است تا ضمن معرفي قلعه شاهنشاه، نقش آن را در گسترش دعوت نزاري در نيمه شرقي ايران بخصوص سرزمين سيستان مورد بررسي و ارزيابي قرار دهد.

Having selected Quhistan as one of the important centers of the Nazaris’ activity in Iran, the local Muhtashams of this province focused their efforts on increasingly expanding their spheres of influence in the region. One of the important centers that the Nazaris had in mind to expand was Nimruz province (Sistan). By occupying the fortresses in the passageways at the entrance of Sistan, they would put the rulers of that province under pressure. One of these fortresses was Shahanshah or Shahandizh. The strategic position of this fortress, which was located in the North passageway of entrance to Sistan, would pave the way more and more readily for the infiltration of the Nazaris in Sistan; therefore, during their presence in the fortress, they created much tension with the local rulers of Sistan. Eventually, the coalition of the Sistan’s ruler of the time with the Mongol invaders enforced a different future for the residents of Shahanshah. The weakening of the Nazaris’ governance in Sistan was the ultimate aftermath of this coalition. The present writing, while introducing the Shahanshah fortress, seeks to examine and evaluate its role in the spread of Nazaris’ religious mission.