بررسي تاثير بافت خاك بر برخي ويژگي هاي خاك و توليد گونه Bromus tomentellus با تاكيد بر رطوبت قابل دسترس خاك (مطالعه موردي: مرتع حسنجون طالقان)**

Effects of soil characteristics on available soil moisture and Bromus tomentellus forage production (Case study: Hasanjun basin in Taleghan region)

مهمترين عامل محدود كننده توليد گياهان كمبود رطوبت خاك است. بافت خاك در افزايش و كاهش ذخيره رطوبتي خاك و در نتيجه توليد گياهان به ويژه در مناطق نيمه خشك موثر است. در اين پژوهش اثر بافت خاك بر برخي خصوصيات خاك و توليد گونه Bromus tomentellus با تاكيد بر رطوبت قابل دسترس خاك بررسي شد. بدين منظور ابتدا نقشه واحدكاري به روش ژيومورفولوژي با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS) در مقياس 1:25000 تهيه و سپس به حفر پروفيل تا عمق ريشه‌دواني گياه در هر يك از واحدها اقدام شد. در آزمايشگاه براي 30 نمونه خاك مقادير pH، EC، N، P، K، OC، CaCo3، FC، WP به منظور بررسي ارتباط آنها با بافت خاك اندازه‌گيري شد. نمونه برداري از پوشش گياهي به روش تصادفي سيستماتيك در قالب 15 پلات 1×1 متر مربعي و در طول 2 ترانسكت به طول 150 متر انجام شد. براي مقايسه آب قابل دسترس در بافت‌هاي مختلف موجود در منطقه به طور جداگانه، از تجزيه واريانس يكطرفه و آزمون دانكن استفاده شد. نتايج نشان داد كه بيشترين و كمترين مقدار آب قابل دسترس به‌ترتيب در خاك هاي با بافت رسي و شن لومي با درصد رطوبت در ظرفيت زراعي 2/0 درصد در خاك رسي و 1/0 درصد در خاك شن لومي است، بنابراين خاك هاي سنگين با مقادير بالاتر رس مقدار بيشتري از رطوبت خاك را در خود ذخيره مي كنند. ويژگي‌هاي اسيديته، هدايت الكتريكي و كربن آلي بين گروه‌هاي مختلف بافتي تفاوت معني‌داري نشان ندادند، در حالي‌كه ساير ويژگي‌هاي مورد مطالعه بين برخي گروه‌هاي بافتي از تفاوت معني‌دار برخوردار بودند. نتايج مربوط به توليد نيز نشان داد كه بالاترين و پايين ترين مقدار توليد به ترتيب به خاك هاي لومي با مقدار 63/18 كيلوگرم در هكتار و خاك‌هاي شني لومي با مقدار 71/3 كيلوگرم در هكتار مربوط است.

Available soil moisture has great influence on rangeland production and it highly depends on the types of soil texture. This study aimed to evaluate the effects of soil texture on Bromus tomentellus yield. The relationships between some soil properties with soil texture were also studied. Geomorphology methods and GIS techniques were used to provide land unit maps in scale of 1:25000. In each unit, the amounts of pH, EC, N, P, K, OC, %CaCo3 and soil texture of soil samples were measured. The B. tomentellus yield was also measured in all unites. Vegetation cover of the species were then studied in 15 plots (1m2) along two 150 meters transects. Analysis of variance and Duncan test were used to compare the water availability in different soil textures. According to the results, soil water capacity in “clay” and “loamy sand soils” were 0.2 % and 0.1% respectively. It indicated that clay soils are able to store higher water contents. Electrical conductivity, pH, and organic carbons of soil samples in different texture types did not vary significantly but other studied soil properties were different. The land units dominated by “loam” and “loamy sand” soil texture had highest (18/63 kg/hec ) and lowest (3/71 kg/hec) B. tomentellus yields.