پديد آورندگان :
مودي، ميترا نويسنده آموزشكده بهداشت، دانشگاه علوم پزشكي بيرجند - گروه آموزش بهداشت -دانشگاه علوم پزشكي اصفهان Moudi, M , حسن زاده، اكبر نويسنده hassan zadeh, akbar , شهنازي، حسين نويسنده دانشگاه علوم پزشكي اصفهان- دانشجوي دكتراي تخصصي آموزش بهداشت Shahnazi, Hossein , چركزي، عبدالرحمان نويسنده گروه بهداشت عمومي ،دانشكده پيراپزشكي و بهداشت گرگان- دانشگاه علوم پزشكي گلستان CHARKAZI, A , شريفي راد، غلامرضا نويسنده Sharifirad, GH.R
كليدواژه :
سرطان پستان , مدل مراحل تغيير , رفتار غربالگري , معلمين , اصفهان , مدل اعتقاد بهداشتي
چكيده فارسي :
مقدمه: سرطان پستان، شايع‌ترين سرطان و دومين علت مرگ و مير ناشي از سرطان در بين زنان است كه در صورت تشخيص در مراحل اوليه، قابل كنترل است. با توجه به نقش مهم اعتقادات و باورها در عملكرد زنان و اهميت انجام رفتارهاي غربالگري در تشخيص زودرس سرطان پستان، اين مطالعه به منظور تعيين رفتارهاي غربالگري سرطان پستان بر حسب مراحل آمادگي و ارتباط آن با عوامل رواني- شناختي در معلمين زن شهر اصفهان انجام شد.
روش‌ها: در اين مطالعه توصيفي- تحليلي از نوع مقطعي، 392 نفر از معلمين زن منطقه 3 شهر اصفهان به روش نمونه‌گيري تصادفي خوشه‌اي سهمي مورد بررسي قرار گرفتند. براي تعيين مراحل تغيير رفتارهاي غربالگري سرطان پستان از ابزار مراحل تغيير Rakoweski و جهت بررسي عوامل رواني- شناختي از پرسش‌نامه مدل اعتقاد بهداشتي Champion گونه فارسي آن استفاده شد. داده‌ها پس از جمع‌آوري در نرم‌افزار SPSS نسخه 18 وارد و ضمن ارايه آمار توصيفي و تحليلي در سطح معني‌داري 05/0 = ? تجزيه و تحليل شد.
يافته‌ها: ميانگين سني معلمين مورد مطالعه 1/6 ± 86/41 سال بود. توزيع افراد بر حسب مراحل تغيير خودآزمايي پستان به قرار زير، 8/15 درصد پيش تفكر، 1/32 درصد تفكر، 6/17 درصد عمل، 8/27 درصد نگهداري و 6/6 درصد برگشت و براي رفتار غربالگري ماموگرافي به ترتيب 4/22 درصد، 5/31 درصد، 7/22 درصد، 6/17 درصد و 9/6 درصد در اين مراحل بودند. آزمون ANOVA اختلاف معني‌داري بين مراحل تغيير و منافع درك شده خودآزمايي پستان (02/0 = P)، انگيزه براي سلامتي (001/0 > P) و منافع درك شده ماموگرافي (001/0 > P) نشان داد.
نتيجه‌گيري: نتايج مطالعه نشان داد كه منافع درك شده، انگيزه براي سلامتي، بهترين پيش‌گويي كننده براي عملكرد خودآزمايي و ماموگرافي (مراحل عمل و نگهداري) هستند. از اين رو توصيه مي‌شود كه با ارايه برنامه‌هاي آموزشي مناسب و بيان فوايد و مزاياي BSE و ماموگرافي در تشخيص زودرس سرطان پستان و ايجاد انگيزه مثبت براي سلامتي، زنان را در جهت مراحل عمل و نگهداري رفتار غربالگري سرطان پستان هدايت كنيم.
چكيده لاتين :
Abstract
Background: Breast cancer is the most common type of cancer and is the second leading cause of cancer deaths in women. However, if detected in early stages, the disease is controllable. In view of the important role of womenʹs beliefs and the necessity of performing screening behaviors in early detection of breast cancer, this study was carried out to determine the psycho-cognitive factors affecting breast cancer screening behaviors on the basis of the stages of change model among female teachers in Isfahan, Iran.
Methods: In this descriptive-analytical study, 392 teachers were selected using cluster sampling. To determine breast cancer screening behaviors, the Rakowskiʹs stages of change questionnaire was used. The scale categorized stages of change to precontemplation, contemplation, action, maintenance, and relapse. Psycho-cognitive factors were determined by the Persian version of Championʹs Health Belief Model Scale (CHBMS). The obtained data was analyzed by descriptive and analytic statistical tests at the significance level of ? = 0.05. All analyses were performed in SPSS18.
Results: The mean age of teachers was 41.86 ± 6.1 years. Based on our results about brest self-evaluation (BSE), 15.8%, 32.1%, 17.6%, 27.8%, and 6.6% of the teachers were in precontemplation, contemplation, action, maintenance, and relapse stages, respectively. In addition, 22.4%, 30.4%, 22.7%, 17.6%, and 6.6% of the participants were in the stages of precontemplation, contemplation, action, maintenance, and relapse of mammography screening behavior, respectively. Analysis of variance (ANOVA) showed significant differences between stages of change and perceived benefits of BSE (P = 0.02), perceived benefits of mammography (P < 0.001), and motivation for health (P < 0.001).
Conclusion: The results of the current study indicated that women who perceived benefits of screening behaviors (BSE, mammography) and also had higher motivation about health, were mostly in action and maintenance stages. Therefore, appropriate educational programs are recommended to focus on benefits of BSE and mammography in early detection of breast cancer. Such programs would also create positive motivation for women and increase their adherence toward the action and maintenance stages.
