بررسي اثر پيشروي آب شور بر كيفيت آب آبياري و خصوصيات فيزيكوشيميايي خاك تحت كشت پسته منطقه سيرجان

Investigation effect of the developing salinity water on the quality of irrigation water and soils physicochemical characteristics of pistachio cultivation of Sirjan area

Sirjan area is one of the important agricultural areas in Kerman province. Sirjan-zeidabad plain is the most important area of agriculture in Sirjan city and the most of it is allocated to culture pistachio. In recent three decades, high application of ground waters, continued droughts and serious evaporation caused the decrease of groundwater level that resulted moving salinity water from the Kheirabad salt pan to nearly pistachio lands. The moving salinity water in this area caused the undesirable quality of irrigation water, change of physicochemical characteristics and decreasing pistachio yield. In order to perform this research, first, topographical maps (1:25000) and satellite pictures of area were applied. Then a number of studied points were chosen and samples of soils and waters at any point were sent to library. At next step, regression of relationships between soil and water considering different parameters such as EC, pH, Ca, Mg, Na, Cl and HCO3 was confirmed by using Excel software. Results showed that all parameters of irrigation water, except PH, have direct effect on factors in soil. This subject shows the effects of unknown waters on changing the quality of soil characteristics especially land salinization. The measured parameters volumes, in areas under effect of developing of salinity water, were unusable for cultivation based on FAO standards The pistachio orchards which had no problems of salinity, had economic production. Also, results showed that time has effect on undesirability of irrigation waters. Finally, for every studied area there was a completed questionnaire in order to predict new ways of removing the problems.

سيرجان يكي از مناطق مهم كشاورزي استان كرمان و دشت زيدآباد مهم ترين منطقه كشاورزي شهرستان سيرجان مي باشد كه قسمت اعظم آن به كشت پسته اختصاص يافته است. در سه دهه اخير توسعه كشت بيش از حد، برداشت بي رويه آب هاي زيرزميني، خشك سالي هاي مكرر و تبخير شديد باعث افت سطح آب هاي زيرزميني شده است. نتيجه آن پيشروي آب شور از طرف كفه نمك زيدآباد ( اراضي پست ) به سمت اراضي تحت كشت پسته مجاور مي باشد. پيشروي جبهه آب شور در اين منطقه باعث نامطلوب شدن كيفيت آب آبياري، تغيير خصوصيات فيزيكوشيميايي خاك و كاهش بسيار شديد عملكرد پسته شده است. اين تحقيق به منظور بررسي تاثير پيشروي آب شور بر كيفيت آب آبياري و خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك تحت كشت خصوصاً شور شدن اراضي و عملكرد پسته در منطقه يادشده انجام گرفته است. در راستاي انجام تحقيق ابتدا نقشه هاي توپوگرافي به مقياس 1:25000 و تصاوير ماهواره منطقه تهيه شد. سپس تعدادي نقطه مطالعاتي انتخاب و در هر نقطه از خاك و آب نمونه هايي برداشته و براي تجزيه كامل به آزمايشگاه ارسال شد. مرحله بعد بين پارامترهاي مختلف خاك و آب نظير pH ، EC، كلسيم، منيزيم، سديم، كلرايد و بي كربنات توسط نرم افزاراكسل روابط رگرسيوني برقرار تا رابطه بين پارامترهاي مختلف در آب آبياري با خاك هاي مطالعه شده در شرايط مختلف مشخص شود. نتايج نشان داد كه تمامي پارامترهاي آب آبياري به غير از pH اثر مستقيم بر فاكتورهاي موجود در خاك دارند و اين امر تاثير آب هاي نامتعارف را بر تغيير خصوصيات خاك به ويژه شور شدن اراضي منطقه نشان مي دهد. همچنين در مناطقي كه تحت تاثير پيشروي آب شور قرار گرفته اند، ميزان پارامترهاي اندازه گيري شده به گونه اي است كه از لحاظ استانداردهاي موجود نظير فايو 1991غير قابل استفاده براي هر گونه كشت و كار هستند و عملاً توليد پسته با اين آب ها امكان پذير نمي باشد. ولي باغ هاي كه هنوز تحت تاثير پيشروي آب شور قرار نگرفته اند، توليد اقتصادي پسته در آن ها امكان پذير مي باشد. همچنين نامطلوب شدن آب آبياري بستگي به مدت زماني كه تحت تاثير پيشروي آب شور قرار گرفته، نيز دارد. در نهايت براي هر منطقه مطالعاتي پرسشنامه هاي مخصوص تكميل گرديد تا با آن بتوان با توجه به نتايج مطالعات آب و خاك راهكار كاربردي جديد پيشنهاد نمود.