پيش بيني مدل گرايش به اعتياد دانش آموزان متوسطه شهر ايلام بر اساس عوامل شخصيتي(NEO) و متغير ميانجي سلامت روان

Prediction of Addiction Tendency Model Based on Personality Factors(NEO) by Mental Health Mediator Variable

چكيده مقدمه: مصرف مواد مخدر و ساير مواد غير قانوني توسط نوجوانان و جوانان يكي از مهم ترين چالش ها و مشكلات سلامت عمومي و رواني-اجتماعي است كه مشكلات فردي، اجتماعي، بهداشتي و اقتصادي بسياري بر جوامع درگير تحميل مي كند در كشور ايران به دليل وجود بافت جوان جمعيتي، اين موضوع پيچيدگي خاص خود را يافته است. اين مطالعه با هدف پيش بيني مدل گرايش به اعتياد دانش آموزان متوسطه شهر ايلام بر اساس عوامل شخصيتي(NEO) و متغير ميانجي سلامت روان انجام شد. مواد و روش ها: در اين پژوهش توصيفي-تحليلي مبتني بر ضريب همبستگي با استفاده از مدل يابي علّي تعداد 588 نفر دانش آموز با استفاده از روش نمونه گيري خوشه اي و فرمول تعيين حجم نمونه كوكران، به عنوان آزمودني انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده جهت گردآوري اطلاعات، سه پرسش نامه استعداد اعتياد دهكردي، پرسش نامه سلامت عمومي(GHQ-28) و پرسش نامه پنج عاملي(NEO) بود. به منظور تحليل داده ها، از روش مدل يابي معادلات ساختاري(SEM) با استفاده از نرم افزار vol.20 Amos استفاده شد. يافته هاي پژوهش: نتايج بررسي اثرات مستقيم و غيرمستقيم متغيرهاي پنجگانه شخصيتي موثر بر گرايش به اعتياد، نشان داد به ترتيب متغير سلامت روان(38/0B=)، روان رنجورخويي(20/0 B=)، برونگرايي(13/0B=) و وظيفه شناسي(13/0- B=)، بيشترين تاثير را داشته و ميزان اشتياق به تجارب تازه(11/0 B=) و انعطاف پذيري(05/0B=) در اولويت هاي بعدي قرار گرفتند. بحث و نتيجه گيري: ويژگي هاي شخصيت پنج عاملي و سلامت روان شناختي پيش ‌بيني مناسبي از عوامل افزاينده و كاهنده‌ گرايش به اعتياد را فراهم مي ‌كند

Introduction: The abuse of drugs and other illegal substances by adolescents and youth is among the most important public health and mental-social challenges which impo-ses numerous personal, social, economic, and hygienic problems on the societies. Due to the young population texture of Iran, drug abuse has involved its special comp-lexity. Therefore, proper explanation and identification of the problem would be necessary for the development of suitable solutions and interventions. Materials & Methods: This research was a correlational nature which benefited from causal modeling method. Using multi-stage cluster sampling method, 588 students were chosen as sample. The main research tools included Dehkordi`s addiction tendency questionnaire, mental health questionnaire (GHQ), and main five factors personality questionnaire (NEO). Data were analyzed based on the structured equation modeling (SEM) and using Amos 2.0 software. Findings: The direct and indirect effects of five factors personality on addiction ten-dency were studied and it was noted that mental health factor was the most influen-tial variable (B=0.38). The next influential variables were as follows: Neuroticism (B=0.20), extraversion (B=0.13), deontology (B=0.13), appetence for new experiences (B=0.11) and flexibility (B=0.05). Discussion & Conclusion: The character-istics of five factors personality and psych-ological health provide a clear prediction of addiction tendency augmenter and depress-or factors.