بررسي عوامل موثر بر انجام رفتارهاي ارتقا دهنده سلامت بر اساس الگوي ارتقا سلامت در جانبازان شيميايي استان ايلام سال 92-1391

Survey of Effective Factors on Health Promotion Behaviors Based on Health Promotion Model in Chemically Injured Veterans of Ilam Province in 2012-13

چكيده مقدمه: رفتارهاي ارتقا دهنده سلامت مي‌ تواند موجب بهبود سلامت جسمي و رواني افراد و گروه‌ ها به ويژه گروه جانبازان گردد. مطالعه حاضر جهت شناسايي عوامل موثر بر رفتارهاي ارتقا دهنده سلامت بر اساس الگوي ارتقا سلامت در جانبازان شيميايي استان ايلام انجام شد. مواد و روش‌ ها: در اين پژوهش توصيفي مقطعي جامعه آماري شامل تمامي جانبازان شيميايي سطح متوسط و شديد تحت پوشش بنياد شهيد و امور ايثارگران استان ايلام بود. اطلاعات با استفاده از پرسش نامه‌ هاي رفتارهاي ارتقا دهنده سلامت، خودكارآمدي، موانع، فوايد درك شده، حمايت اجتماعي و وضعيت سلامت درك شده جمع‌ آوري گرديد. بعد از جمع‌ آوري اطلاعات، داده‌ ها توسط نرم‌ افزار آماري SPSS vol.16 و با آزمون‌ هاي آماري مناسب تجزيه و تحليل شد. يافته ‌هاي پژوهش: نتايج مطالعه بر روي 239 جانباز شيميايي نشان داد كه فوايد درك شده(P=0.001)، خودكارآمدي(P=0.000) و حمايت اجتماعي درك شده(P=0.002) داراي اثر مستقيم و مثبت بر رفتارهاي ارتقا دهنده سلامت بود. نوع جانبازي شيميايي-فيزيكي(P=0.034) و شيميايي-فيزيكي-عصبي(P=0.022)، وضعيت رزمندگي بسيجي(P=0.049)، وضعيت سلامت درك شده(P=0.000) از طريق خودكارآمدي به صورت غيرمستقيم بر رفتار ارتقا دهنده تاثير داشت. بحث و نتيجه‌گيري: خودكارآمدي درك شده كه به عنوان مهم ترين عامل تاثيرگذار بر انجام رفتارهاي ارتقا دهنده سلامت شناخته شد، همراه با حمايت اجتماعي و درك فوايد رفتارهاي ارتقا دهنده سلامت، مي ‌تواند جهت بهبود اين رفتارها، به ويژه در جانبازان بسيجي با نوع جانبازي شيميايي-فيزيكي مورد توجه خاص قرار گيرد.

Introduction: Health promotion behave-ors can promote physical and psychological health in individuals and population, espec-ially in injured veterans. Therefore, this study performed to recognize factors which influence health promotion behaviors in chemically injured veterans in Ilam prov-ince based on health promotion model. Materials & Methods: In this descreptive- cross-sectional research the statistical com-munity comprised of entire population of moderate and severe chemically injured ve-terans supported by the institute of martyrs and injured veterans affairs of Ilam pro-vince. Information was collected by using questionnaires for health-promoting beha-vior HPLP II, perceived self-efficacy, perc-eiveed barriers, perceived benefits, per-ceived social support and perceived health status. After data collection, all data were analyzed by SPSS statistical software with using suitable statistical tests. Findings: The results of the present study that was conducted on 239 chemical veter-ans, indicated that perceived benefits (P=0.001), perceived self-efficacy (P=0. 000) and perceived social support (P=0.002) have positive and direct effects on health promotion behaviors. Physical-chemical injury type (P=0.027), neurological-physic-al-chemical injury type (P=0.022), Basiji militancy situation (P=0.049) and perceived health status through self-efficacy (P=0. 000) had indirect effects on health prom-otion behaviors. Discussion & Conclusion: Perceived self-efficacy was shown to be as the most influ-ential factors on health promotion beha-viors. This factor along with social suppo-rting and benefit perceiving can be used to improve the health promotion behaviors in chemically injured veterans especially the Basiji veterans with physical-chemical inj-uries.