مكانيابي دفن پسماند جامد شهري با استفاده از مدل AHP و تكنيك GIS (مطالعه موردي: شهرستان كوهدشت)

Site Selection of Municipal Solid Waste Disposal Using AHP Model and GIS Technique (Case Study: Kouhdasht City)

در دهه‌هاي اخير رشد بي‌رويه جمعيت و توسعه شهرنشيني موجب بروز انواع ناسازگاري هاي اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي نظير توليد انواع پسماند جامد شهري شده كه دفع غيراصولي آن را به دنبال داشته است، به طوري كه امروزه چگونگي دفع، مكانيابي و مديريت صحيح محل دفن زباله هاي جامد به عنوان يكي از معضلات زيست محيطي شهري تبديل شده است. بنابراين يافتن محل مناسب براي اين مهم از اهداف اصلي و اوليه طرح هاي توسعه شهري جهت نيل به توسعه پايدار مي باشد. بخش مركزي شهرستان كوهدشت، با توليد روزانه 110 تن زباله، به دليل عدم وجود تجهيزات بازيافت و مكانيابي نامناسب دفن آن با معضلات زيست محيطي، اجتماعي و بهداشتي متعددي در اين زمينه روبرو است. هدف از اين پژوهش مكانيابي محل مناسب دفن زباله در شهرستان كوهدشت با استفاده از تحليل پارامترهاي انساني، زيست محيطي، هيدرولوژيكي، زمين شناسي و ژيومورفولوژي منطقه از طريق مدل AHP و تكنيك GIS مي باشد. فرايند تحليل سلسله مراتبي يكي از كارآمدترين تكنيك‌هاي طراحي شده براي تصميم‌گيري با معيارهاي چنـدگانه است، زيرا امكـان فرموله كـردن مسايل پيچيده را به صورت سلسله مراتبـي فراهم مـي‌سازد. نتايج نشان مي دهدكه پهنه هاي دفن زباله در شهرستان كوهدشت را مي توان به پنج كلاس طبقه بندي نمود. در اين ميان پهنه هاي بسيارمناسب و مناسب به ترتيب با مساحت 18/205 و 319/198 كيلومترمربع بالاترين ارجحيت را جهت دفن پسماند دارا بوده و در مجموع با داشتن 14/10 درصد مساحت كل محدوده شهرستان در اولويت نخست طرح هاي دفن پسماند قرار مي گيرند. نتايج حاصل از اين پژوهش در مديريت سيستمي محيط زيست شهري و همچنين در طرح هاي دفع بهينه پسماندهاي جامد شهري منطقه مطالعاتي مثمر ثمر خواهد بود.

In recent decades, uncontrolled growth of population and urban development have caused various social, economic and environmental conflicts, such as production of municipal solid waste that has followed its inappropriate disposal. So that, how disposal, site selection and correct management of landfill solid waste is one of the urban environmental problems, nowadays. Therefore, finding the appropriate place for this process is one of the first and main objectives of urban development plans to achieve sustainable development. Central part of Kouhdasht city, with production of 110 tons of waste daily, is facing with environmental, social and health problems in this field, due to lack of recycling equipments and its improper disposal place. The aim of this study is appropriate site selection of municipal solid waste disposal in the Kouhdasht city using analysis of human, environmental, hydrological, geological and geomorphologic parameters through AHP model and GIS technique. AHP model is one of the most efficient techniques that designed for multiple criteria decision making. This technique is provides the possibility of formulating complex problems as hierarchy. The results show that we can classify zones of the waste disposal of the Kouhdasht city into five classes. In the meantime, zones and most suitable and suitable, with area of 316.193 and 673.219 Km2 respectively, have highest priority for solid waste disposal and with 24.9 percent of total area in the Kouhdasht city are in the first priority of waste disposal projects. The results of this research would be beneficial in systemic management of urban environment and also in plans of municipal solid waste optimum disposal in study area