تحليل فلسفه هاي تعليم و تربيت جمهوري اسلامي ايران از منظر مفهوم تفكر

The Place of "Thinking" in the Major Documents on Philosophy of Education of Iran: A Critical Analysis

هدف اصلي اين پژوهش، تحليل اسناد نظري پشتيبان برنامه درسي از منظر مفهوم تفكر مي‌باشد. براي دست يابي به اين هدف از روش پژوهش تحليلي (تحليل زبان فني- رسمي) بهره گرفته شد. در اين راستا، فلسفه هاي تربيت پيشنهادي بر اساس سازه تفكر مبتني بر انگاره اسلامي عمل، تحليل محتوا شدند. در اين ديدگاه، تفكر داراي سه مبناي شناختي، ميلي و ارادي است. سازه بازسازي شده تفكر دربردارنده مقوله هاي مشاهده، بازخواني و بازيابي، تحليل، خيال ورزي، نقادي، معيار گرايي و حقيقت جويي مي‌باشد. نتايج تحليل محتواي مضموني- كمي فلسفه هاي مورد مطالعه نشان داد كه ميزان توجه فلسفه اول به تفكر و مقوله هاي آن بيش از فلسفه هاي دوم و سوم مي باشد؛ زيرا اين فلسفه فرايند تربيت را در كانون توجه قرار داده است، درحالي‌كه دو فلسفه ديگر، بيشتر به نظام مديريت و مقتضيات حقوقي- سياسي تربيت رسمي و عمومي پرداخته اند. همچنين، در هيچ يك از فلسفه ها توجه متعادلي به همه مقوله هاي سازه تفكر صورت نگرفته و برخي مقوله هاي آن از جمله بازيابي كمترين ميزان توجه و برخي ديگر چون مشاهده و نقادي بيشترين توجه را به خود اختصاص داده‌اند.علاوه براين، در فلسفه هاي ياد شده، زير مقوله پرسشگري در مقام مولفه اي مهم از سازه تفكر كمترين ميزان توجه را داراست.

The purpose of this article is analysis of supportive theoretical documents of Islamic Republic of Iran’s curriculum based on the concept of thinking. This aim is accomplished by using analytic method. Regarding thinking as an action in Islamic theory of action, we have analyzed three kinds of written educational philosophies. In this theory, it is supposed that actualization of thinking is dependent on cognitive, motivational and voluntary foundations of thinking act. These are the categories and subcategories of reconstructed thinking construct: observing, rereading and retrieving, imagination, criticizing, criterion and seeking truth. Our thematic – quantitative analysis shows that in 1th educational philosophy, thinking and its categories have discussed more than two others, because it concentrates on the process of education in itself, while the others concern about educational management and legal-political dimensions of formal and general education too. In addition, the results show that none of these three educational philosophies have an adequate processing of all of categories and subcategories of thinking construct. Our findings indicate that rereading and retrieving subcategories have the lowest frequency or observing and criticize have the highest frequency .Moreover, in these philosophies questioning as an important constituent of thinking construct has the lowest frequency.