در كاربرد سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي(GIS) تحليل الگوي استقراري:مطالعه موردي محوطه هاي دشت درگز از دوره نوسنگي IV تا پايان عصر آهن

Application of Geographical Information Systems (GIS) in Analysis of Settlement Pattern; Case Study of Dargaz Plain’s Sites From Neolithic Period Until the End of Iron Age IV

استان خراسان و به ويژه دشت درگز، به دليل قرارگيري در ميان سه حوضه ي فرهنگي؛ جنوب غرب آسياي مركزي (كوه پايه هاي تركمنستان) ، شمال شرق فلات مركزي ايران و شمال شرق ايران يكي از مناطق مهم، اما ناشناخته در پژوهش هاي باستان شناسي به شمار مي رود. ويژگي هاي اقليمي، جايگاه خاص جغرافيايي و موقعيت مهم منطقه باعث شده كه از ديرباز مورد توجه گرو ههاي انساني واقع گردد. با اين وجود اطلاعات ما درباره ي تحولات منطقه در دوران مختلف پيش از تاريخ و يكفيت ارتباط اين منطقه با ساير حوضه هاي فرهنگي بسيار ناقص است. از اين رو انجام پژوهش هاي باستان شناختي و به ويژه كاو ش هاي باستان شناسي بسيار ضروري است. بررسي هاي باستا ن شناسي و تحليل الگوي استقراري، از روش هاي شناخته شده در باستان شناسي براي كمك به شناخت روابط فرهنگي در دوران پيش از تاريخ مي باشد. اطاع و آگاهي از الگوهاي استقراري اين منطقه مي تواند درك و ما را از چشم انداز فرهنگي آن بهبود بخشد. در گذشته، اين نوع تحليل با رو شهاي سنتي انجام مي گرديد اما امروزه، تحليل الگوهاي انجام مي گردد كه به ARC GIS ؛ استقراري با نرم افزارهاي متفاوتي به ماننداطلاعات واضح تر و واقعي تري منجر مي گردد. در اين مقاله به نتايج حاصل از بررسي هاي باستا ن شناختي دشت درگز و پرداخته شده است. در اين مطالعه Arc GIS تحليل آن ها با استفاده از نرم افزار مشخص گرديد كه تاثيرپذيري از آب و خاك و هم چنين طيف ارتفاعي مشخصي باعث به وجود آمدن الگوي استقراري مشخصي مي گردد.

Khorasan province and in particular Dargaz plain which is located among the cultural area of southwestern central Asia (Turkmenistan mountainous), northeastern of central plateau and northeastern Iran is one of the unexplored but important regions in archaeological investigation in Iran. Climate characteristics of the region, its special geographical conditions and its important location caused this region to receive attention from human’s groups long time ago. Therefore, our records of the changes of the region in different periods of prehistory and its mode of relationship with other cultural area are incomplete. So archaeological investigation and archaeological excavation is very necessary. Archaeological survey’s and settlement pattern analysis is one certain method in archaeology for understanding cultural contacts at prehistoric periods. Information and awareness of settlement pattern of Dargaz plain could improve the perception of its cultural landscapes. In the past, this kind of analysis was done through traditional methods but nowadays analysis of settlement pattern is done by different software like ArcGIS that results in real and accurate information. In this article, we are working with the results of archaeological surveys of Dargaz plain and analysis of them with ArcGIS. In this study, the influence of soil, water and also a certain height range created a specific pattern.