سفال مكران در دوره ي اشكاني و همگوني هاي آن با مناطق همجوار

Parthian Pottery of Mokran and its Similarity with Neighbor Regions

بلوچستان جنوبي با نام باستاني مكران، از لحاظ محيط طبيعي و جغرافيايي سرزمين بسيار متنوعي است. موقعيت ويژه‌ي جغرافيايي آن به عنوان دروازه و گذرگاه طبيعي شبه قاره هند از ديرباز نگاه‌ها را به سوي خود جلب كرده بود. اين ناحيه در كتيبه‌هاي ميخي داريوش هخامنشي (بيستون) به صورت مكا و بعد از آن به صورت مكران آمده است. منطقه مكران به دو بخش شمالي و جنوبي تقسيم مي‌شود. دو شهرستان نيكشهر و چابهار در بخش جنوبي اين سرزمين قرار دارند. نيكشهر در قسمت شمالي و چابهار در جنوبي‌ترين بخش استان به صورت نواري در ساحل درياي عمان از مهم‌ترين شهرهاي تجاري ايالت مكران، از گذشته‌هاي دور در منطقه مورد توجه بوده است. استقرارهاي دوران تاريخي منطقه نشان‌گر شكوه و رونق مكران و حضور پر رنگ ايران از دوران اشكاني در سواحل درياي مكران مي‌باشد. با مطالعه و تحليل مقايسات گونه‌شناختي بر روي 889 قطعه سفال كه حاصل بررسي‌هاي ميداني باستان‌شناسي شهرستان‌هاي نيكشهر (زمستان 87 و بهار 88) و چابهار (بهار 89)[1] بود، به نتايج بسيار خوبي دست يافتيم كه در اين مقاله شرح آن‌ها خواهد آمد. بر اساس تجزيه و تحليل گزارش‌هاي آماري و مقايسه نمونه‌هاي شاخص سفالينه‌هاي بلوچستان جنوبي با مناطق هم‌جوار آن مي‌توان گفت كه سواحل مكران (بلوچستان) جنوبي در دوره اشكاني، ارتباطات فرهنگي گسترده‌اي با مناطق هم‌جوار خود در سواحل خليج فارس و درياي عمان از جمله امارات (اددور، شارجه و ديبا) و عمان (سوهار) و همچنين تا هرمزگان در جنوب غربي و پاكستان در جنوب شرق داشته است.

Southern Baluchistan so-called Mokran is a varied land naturally and geographically. Especial geographic situation of the region as the natural pathway of Indian subcontinent has attracted people from old times and had been mentioned as “Makka” in the cuneiform inscription of Darius the Great in Bisotun. The Mokran district is divided into two main parts includes two cities, as Nikshahr in north and Ch?bah?r in South lying along the northern beach of Oman Sea which has been of the most important cities of Mokran state for a long time commercially. Based on the study of 889 sherds taken from archaeological surveys in Nikshahr and Ch?bah?r under the the supervision of Rouhollah Shirazi, the existing historical settlements indicates the splendor and glory of the region and show the significant presence of Iran in the beaches of Mokran Sea during the Parthian period. This article has analyzed the comparison results of their diagnostics typologically. According to the Statistical analysis reports of this results and comparing them to typical samples in Southern Baluchistan with adjacent regions, it can be said that beaches of southern Makkoran (Iranian Baluchistan) in Parthian period had extensive Cultural communications with adjacent regions over Persian Gulf beaches and Oman sea such as: U.A.E (Ed Dur, Sharjah, Dibba) , Oman (Suhar), Hormozgan in southwest and Pakistan in southeast as well.