حيات اجتماعي مجموعه شهري فرح آباد ساري در عصر صفوي( از شكل گيري تا فروپاشي)

The Social Life of Farah Abad Complex City in Safavid Period (Formation to Collapse)

در راستاي تدابير اقتصادي شاهان صفوي در مازندران خصوصاً عصر سلطنت شاه عباس اول (1038-996ه.ق) برخي از شهرهاي مازندران با عملكرد اقتصادي ايجاد يا توسعه يافتند. شهرهاي فرح آباد ساري و اشرف البلاد(بهشهر كنوني) نمونه هاي بارز اين راهبرد اقتصادي در مناطق شرقي مازندران هستند كه هريك در رونق بخشيدن كوتاه مدت فرايند تجارت، نقش موثري ايفا كردند. اين پژوهش تلاش دارد تا با طرح اين پرسش كه عوامل موثر در شكل گيري ، گسترش و فروپاشي شهر فرح آباد شامل چه مواردي هستند؟ به نقش و اهميت الگوهاي حاكم بر روند شهرسازي صفويان در مازندران ، با مطالعه موردي بر روي شهر فرح آباد بپردازد. روش تحقيق در اين نوشتار مبتني بر رويكرد تحليل تاريخي است. همچنين روش گردآوري اطلاعات نيز بر پايه مطالعات كتابخانه اي و مطالعات ميداني باستان شناختي نگارندگان استوار است. نتايج تحقيق نشانگر اين موضوع است كه شهر فرح آباد در طول حيات پوياي شصت ساله خود (1078-1021 هـ.ق)، سه مرحله مهم تكاملي در شهرسازي را پشت سرگذاشته است. در مراحل سه گانه ياد شده، تحولات ساختار شهري، تابع عوامل سياسي و اقتصادي گوناگوني بوده كه در مقاله به تفصيل به آن پرداخته شده است.

Some of the Mazandaran Cities have developed economically, due to the Safavid Kings Economic Policies especially during the Shah Abbas kingship (996-1038 A.H.) Farah Abad of Sari and Ashraf Al-Belad cities are the most important examples of such policy for commercial splendor of given approach in the Eastern part of Mazandaran province. This research attempts to answer this question that, what are the key-factors of the formation, development and collapse of Farah Abad by applying the role and importance of the dominant pattern of the Safavid Urban-planning in Mazandaran, here the case study of Farah Abad. The research methodology is Historical Analysis Approach. Data-gathering method includes library and field studies. The result shows that Farah Abad city had three main evolutionary stages during the sixty years of its own dynamic life (1021-1078 A.H) in which, evolution of Urban Structure has been depended on various politico-economic factors.