مقايسه عناصر غذايي خاك و لاشبرگ در كلن‌ها و گونه‌هاي مختلف صنوبر (مطالعه موردي: ايستگاه تحقيقات صنوبر صفرابسته- شرق استان گيلان)

Soil and litter nutrient elements comparison of different poplar species and clones (Case study: Safrabasteh Poplar Experimental Station)

اين مطالعه با هدف بررسي تاثير كلن‌ها و گونه‌هاي مختلف صنوبر بر خاك تحت پوشش و اختلاف آنها از نظر ميزان عناصر غذايي در لاشبرگ انجام شد. نمونه‌برداري خاك و لاشبرگ بر اساس طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با پنج تيمار 18 ساله با فاصله كاشت 4×4 متر شامل كلن‌ها و گونه هايPopulus euramericana triplo ،,Populus deltoides 69/55 ,Populus deltoides 63/51 euramericana 45/51 Populus و گونه Populus caspica به‌عنوان شاهد و بومي منطقه انجام شد. كربن آلي، نيتروژن كل، فسفر و پتاسيم در لاشبرگ و خاك (عمق 20-0 سانتي‌متر) گونه‌هاي ذكر شده اندازه گيري شد. همچنين مشخصه‌هاي كمي درختان شامل ارتفاع، قطر برابر سينه و قطر تاج اندازه گيري گرديد. نتايج نشان داد كه به غير از پتاسيم، كليه عناصر اندازه گيري شده در خاك داراي اختلاف معني‌داري در سطح 95 درصد هستند. مقايسه ميانگين‌ عناصر غذايي در لاشبرگ گونه ها و كلن ها نشان داد كه بيشترين مقدار عناصر غذايي اندازه گيري شده در كلن Populus deltoides 63/51 و كمترين آن در گونه Populus caspica وجود داشت. همچنين كلن Populus deltoides 63/51 از بيشترين قطر برابر سينه، قطر تاج و ارتفاع در بين تيمارها برخوردار بود. بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت كه كلن Populus deltoides 63/51 علاوه بر رشد مناسب، اثرهاي مثبتي بر ميزان عناصر غذايي خاك دارد. تاثيرگذاري مثبت كلن Populus deltoides 63/51 بر عناصر غذايي موجود در خاك مي‌تواند ناشي از كميت و كيفيت بهتر لاشبرگ هاي توليد شده اين كلن نسبت به ديگر گونه ها و كلن هاي تحقيق شده در اين تحقيق باشد. واژه هاي كليدي: كربن آلي، نيتروژن، فسفر، پتاسيم، ارتفاع، قطر تنه و تاج

The aim of the study was to investigate the effects of different species and clones of poplar on beneath soil properties and their differences in amount of nutrient elements in their litters. Soil (0-20 cm depth) and litter sampling was made under the randomized complete blocks design with three replicates and five treatments of 18 year old poplar species and clones, including four exotics; Populus euramericana triplo, Populus deltoides 69/55, Populus deltoides 63/51, Populus euramericana 45/51 and one native: Populus caspica (control) planted at 4 x 4 m. spacing. The measured soil and litter chemical properties consisted of: Organic carbon, total nitrogen, phosphorus and potassium. The measured poplar characteristics consisted of: total height, stem diameter at breast height (dbh) and crown diameter. Results showed that there were significant differences (? < 0.05) between the poplar species and clones in respect to the soil and litter chemical properties, except potassium in soil. Furthermore, the highest and the lowest amount of nutrient elements in the litter belonged to P.d.63.51 and P. caspica, respectively and Populus deltoides 63/51 achieved the greatest stem and crown diameter and total height. It can be concluded that Populus deltoides 63/51 in addition to its proper growth, has a positive effects on soil nutrients due to its better litter quantity and quality production in comparison to the other species and clones. Keywords: Organic carbon, nitrogen, phosphorus, potassium, height, stem and crown diameter