تاثير تغييرات ساختار جنگل، بر جايگشت و تنوع گونه اي گلسنگ هاي پوست زي (مطالعه موردي: جنگل خيرود نوشهر)

Effect of forest structure changes on permutation and diversity of corticolous lichens (case study: Kheiroud forest, Nowshahr)

اگرچه مطالعات به نسبت گسترده اي در خصوص ساختار و مراحل تحولي جنگل در كشور صورت پذيرفته، اما در ارتباط با تغييرا ت ساختار و چگونگي جايگشت عناصر گلسنگي در مراحل تحولي تاكنون مطالعه اي انجام نشده است. بنابراين اين تحقيق با هدف بررسي تنوع گونه اي و تعيين گونه هاي معرف گلسنگ در مراحل مختلف تحولي در جنگل‌هاي طبيعي شمال ايران انجام شده است. در اين پژوهش، پس از تفكيك مراحل تحولي در سري گرازبن جنگل آموزشي- پژوهشي خيرودكنار نوشهر، اقدام به نمونه برداري (نوع و درصد) عناصر گلسنگي از تمامي پايه هاي درختي با قطر بيش از 40 سانتي متر در هر مرحله تحولي با استفاده از قاب هاي 60×40 سانتي متري شده است. سپس با استفاده از شاخص هاي متفاوت غنا، يكنواختي، تنوع و غالبيت، مقادير هر يك از شاخص ها در مراحل مختلف محاسبه و با استفاده از آزمون دانكن مورد مقايسه قرار گرفتند. نتايج بدست‌آمده نشان داد مرحله تخريب در تمامي شاخص هاي تنوع بجز غالبيت برگر – پاركر داراي بيشترين ميزان مقادير بوده و تفاوت معني داري را با ساير مراحل نشان داده است. همچنين نتيجه آناليز تحليل تطبيقي قوس گيري شده (DCA) نشان مي دهد كه طبقه بندي مراحل تحولي بر اساس داده‌هاي پوشش عناصر گلسنگي منجر به شكل گيري گروه هايي با قابليت تفكيك و تمايز نسبتا بالا مي شود. درنهايت بر اساس تحليل گونه هاي شاخص (IV) و با آزمون مونت كارلو مشخص گرديد كه از بين مجموع 38 گونه شناسايي شده گلسنگ، هر يك از مراحل اپتيمال، صعود افزايش و تخريب به‌ترتيب با 8، 17 و 13 گونه گلسنگ رابطه معني داري داشته و تعلق پذيري خود را به هريك از اين مراحل نشان دادند. واژه‌هاي كليدي: گونه هاي شاخص، مراحل تحولي، غنا، غالبيت، يكنواختي، آناليز تحليل تطبيقي قوس‌گيري

Although quite a few studies have been done in respect to forest structure and development in Iran, there is no study dealing with the evolution of lichens at different stages of forest development. For this reason the research has been carried out to study lichens diversity and identify reference and indicator species for each forest development stage at Gorazbon series of Kheyroud forest at Caspian region of Iran. After separating the different forest development stages at the series, sampling was made from all trees with more than 40 cm dbh at each stage, using a 40 x 60 cm frames to record lichens type and frequency. Richness, evenness, diversity and dominance indices at different development stages were calculated and compared, applying Variance Analysis and Duncan test. Results showed that there are significant differences between the development stages in respect to lichens diversity indices and they were the highest at destruction stage, except for Berger-Parker dominance index. Furthermore, results of Detrended Correspondence Analysis (DCA) showed that classification of the development stages in relation to the lichens cover data, leads to formation of specific groups with relatively high separation potential. Overall, 38 lichens species have been identified and according to Analysis of Indicator Species (IV) and Monte Carlo test, there were significant correlations between each of the optimal, ascension, and destruction stages of the forest developmental and 8, 17, and 13 numbers of lichen species, respectively, which are clearly found to be classified and differentiated with such significant differences. Key words: Indicator species, development stages, richness, dominance, evenness, DCA