بررسي تاثير قرق بر پتانسيل ترسيب كربن در مراتع قشلاقي سرخكلاي ساري

Investigation of Carbon Sequestration Potential of Ungrazed Rangelands in Winter Rangelands of Sorkhkola, Sari

مراتع حاوي بيش از يك سوم ذخاير كربن زيست كره خاكي هستند كه قادرند دي اكسيد كربن اتمسفر را از طريق پوشش گياهي جذب كرده و در بافت هاي گياهي و سپس خاك تجمع و رسوب دهند. چراي دام از پوشش گياهي به عنوان يك عامل انساني مي-تواند در ميزان اين جذب اثر داشته باشد. لذا در اين پژوهش تاثير چرا بر ميزان ترسيب كربن در مراتع قشلاقي قرق و غيرقرق سرخكلاي شهرستان ساري مورد مطالعه قرار گرفته است. پس از تعيين تيپ گياهي و شناسايي گونه غالب (Hordeum glaucum Steud) نمونه برداري از پوشش گياهي با روش تصادفي- سيستماتيك با استفاده از 20 پلات يك متر مربعي انجام گرديد. سپس زيتوده بالاي سطح زمين شامل اندام هوايي و همچنين زيتوده ريشه گياهان با اندازه گيري مستقيم تعيين شد. با توزين نمونه ها، درصد ماده خشك براي هر يك از بخش ها محاسبه گرديد. همزمان با نمونه برداري پوشش گياهي، نمونه برداري از خاك از دو عمق 0-15 و 15-30 با توجه به مرز تفكيك افق سطحي و زيرين در منطقه انجام شد. درصد كربن آلي نمونه هاي گياهي و درصد كربن آلي خاك در آزمايشگاه به دست آمد. همچنين ساير خصوصيات خاك شامل وزن مخصوص ظاهري، بافت خاك، كربنات كلسيم، هدايت الكتريكي و واكنش خاك تعيين شد. در نهايت داده هاي به دست آمده از دو منطقه قرق و تحت چرا، با استفاده از آزمون تي مستقل در نرم افزار SPSS 16 مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفت. نتايج نشان داد كه چرا موجب كاهش معني دار ترسيب كربن از اندام هوايي به زيرزميني در هر دو منطقه تحت چرا و قرق گرديده است (p?0/01). در حالي كه با وجود كاهش ميزان ترسيب كربن خاك از منطقه قرق به غيرقرق، تفاوت معني داري بين آن ها در عمق اول و دوم خاك مشاهده نشد. همچنين نتايج نشان داد كه سهم خاك در ميزان ترسيب بسيار بيش تر از گياه بوده و به ترتيب 97 و 99% از ميزان كربن موجود در منطقه قرق و غيرقرق را به خود اختصاص داده است.

Rangelands are containing more than one-third of earthʹs biosphere carbon stocks that can able to absorb atmosphere carbon dioxide by their vegetation and accumulate in plant tissues and soil. Animal grazing as a human factor could be effect on the amount of absorption. In this study, the effect of grazing on carbon sequestration is studied in grazed and ungrazed winter rangelands of Sorkhkola in Sari. After determining the type of vegetation and dominant species (Hordeum glaucum), sampling was done by randomly-systematic method and 20 plots (1m2). The plant biomass of shoot and root was determined by direct measurement. Then, samples were weighed and dry matter was calculated for each organs. The soil sampling was done from each horizon (0-15 and 15-30 cm) based on boundary separation of the surface and underlying horizon in the area. Organic carbon percentage of plant and soil samples was obtained in laboratory. As well as other soil properties including bulk density, soil texture, calcium carbonate, electrical conductivity and soil reaction was determined. Finally, the grazed and ungrazed area data was analyzed using independent t-test in SPSS 16 software. The results showed that a significant reduction of carbon sequestration from aerial to underground organs area in grazed and protected sites (p?0/01). Despite the decline in soil carbon sequestration through grazing to protected area had no significant differences between the first and second soil depth. Also, the result showed that sequestration rate was much higher in the soil to plant. It was 97% and 99% of the carbon sequestration in the protected and grazed area respectively.