بررسي كارايي مصرف آب چند رقم سويا تحت مقادير مختلف آب آبياري

Assessment of water use efficiency in some soybean cultivars under different amount of irrigation

كنكاش در زمينه بهينه‌سازي مصرف آب به‌منظور استفاده كاراتر از منابع محدود آب جزو چالش‌هاي جدي در بخش كشاورزي است. براي تحقق اين هدف نياز است تا واكنش گياهان نسبت به آب براي حصول به بالاترين كارايي مصرف آب مورد ارزيابي قرار گيرند. اين پژوهش به‌مدت 2 سال زراعي با استفاده از روش آبياري باراني تك‌شاخه‌اي به بررسي اثر مقادير مختلف آب روي عملكرد، كارايي مصرف آب در 3 رقم سويا (سحر، 3G و DPX)، پرداخته است. 4 تيمار آبياري براساس فاصله از خط لوله آبياري باراني به‌عنوان عامل اصلي ثابت و 3 رقم سويا كه به‌صورت تصادفي در داخل هر تيمار آبياري توزيع شده بودند، تحت يك آزمايش كرت‌هاي نواري با 4 تكرار مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج نشان داده است كه تغييرات عملكرد ارقام سويا نسبت به آب مشابه ولي با شيب‌هاي متفاوت بود. به‌طوركلي با كاهش مقدار آب آبياري كارايي مصرف آب سويا افزايش داشت و رقم DPX داراي بيش‌ترين كارايي مصرف آب نسبت بقيه ارقام بود. نتايج ميانگين 2 ساله نشان مي‌دهد كه كارايي مصرف آب در ارقام سحر، 3G و DPX به‌ترتيب برابر 1/5، 2/6 و 7 كيلوگرم در هكتار در هر ميلي‌متر آب مصرفي به‌دست آمد. بيش‌ترين كارايي مصرف آب با بيش‌ترين عملكرد مطابقت نداشت. به‌عبارت ديگر با افزايش مقدار آب از نقطه حداكثر كارايي مصرف آب، ممكن است منجر به افزايش عملكرد سويا شود ولي مقدار كارايي مصرف آب كاهش مي‌يابد كه البته اين راهبرد مناطق كم‌آب نيست. واژه‌هاي كليدي: آبياري باراني، بهره‌وري آب، كم آبياري، مديريت آبياري

Explore for optimized water use of limited water resources is a serious challenge in the agricultural sector. To achieve this strategy, it is necessary to assess the plant response to water for obtaining the highest water use efficiency. A field experiment was conducted using line-source sprinkler irrigation to evaluate effects of different water amounts on yield and water use efficiency in three soybean cultivars (Sahar, G3 and DPX) for two years (2005, 2006). Four irrigation treatments (W1, W2, W3 and W4) based on distance from the pipeline (W1 nearest and W4 farthest) as main fixed and soybean cultivars that were randomly distributed within each irrigation treatment were examined under a strip plot design with four replicates. Although, results have shown that there were similar trend in soybean yield response to water but, they had different slopes. Generally, reducing the amount of irrigation water has increased the WUE and maximum water use efficiency was obtained by DPX cultivar. Overall mean indicated that WUE in SAHAR, G3 and DPX were 5.1, 6.2 and 7 Kg.ha-1.mm-1, respectively. These results imply that the highest water use efficiency does not conform to the highest yield. In other words, by increasing the amount of water from the point of maximum water use efficiency may lead to increase soybean yield, so that the amount of water use efficiency reduced, but this strategy is not suitable for water shortage areas. Keywords: Deficit irrigation, Irrigation management, Sprinkler irrigation, Water productivity