اثر تردد ماشين‌آلات كشاورزي بر ويژگي‌هاي منافذ متوسط و درشت هدايت‌كننده آب در خاك با استفاده از نفوذسنج صفحه‌اي

Evaluation of effects of agricultural machinerys traffics on soil water-conducting meso and macropores using disk infiltrometer

تراكم خاك در نتيجه تردد ماشين‌آلات، ويژگي‌هاي هيدروليكي و منافذ خاك را تغيير مي‌دهد كه اين تغييرات رشد ريشه، حركت آب و املاح را تحت‌تاثير قرار مي‌دهند. آگاهي از ويژگي‌هاي منافذ فعال هدايت‌كننده آب در خاك از اهميت بالايي براي تشخيص حركت آب و املاح در خاك برخوردار مي‌باشد. هدف از اين پژوهش بررسي اثر تراكم خاك بر برخي ويژگي‌هاي هيدروليكي خاك شامل تخلخل، تعداد منافذ متوسط و درشت و سهم اين منافذ براي جريان آب در خاك بود. براي اين منظور فاكتورهاي هيدروليكي موثر يك خاك سيلتي لوم در آزمايش مزرعه‌اي در مكش‌هاي 14، 4، 1 و 0 سانتي‌متر آب توسط دستگاه نفوذسنج صفحه‌اي اندازه‌گيري شدند. تيمارها شامل شاهد (بدون عبور تراكتور)، 2 بار و 4 بار عبور تراكتور بودند. نتايج نشان داد كه در تيمار شاهد، منافذ درشت و متوسط در لايه بالايي وجود دارد، در حالي‌كه در 2 تيمار ديگر در اثر تراكم ناشي از تردد تراكتور و فشار ناشي از آن، اين دسته از منافذ تخريب و كاهش پيدا كرده بودند. در هر 3 تيمار، منافذ درشت به‌رغم حجم خيلي‌كم، منافذ اصلي شركت‌كننده براي جريان آب در خاك بودند. واژه‌هاي كليدي: تراكم خاك، منافذ متوسط و درشت، نفوذسنج صفحه‌اي، ويژگي‌هاي هيدروليكي خاك

Soil compaction which results from soil agricultural machinery traffic, changes hydraulic and pores of soil properties, thus influences root growth, and water and solute transport through the soil. Therefore knowledge of the properties of active soil water conductive pores is important. The objective of this study was to evaluate the effects of compaction on soil hydraulic properties, included porosity, number of meso and macropores and also contribution of pores to the water flux in soil. For this purpose, the soil hydraulic parameters were measured using a disk infiltrometer at 14, 4, 1 and 0 cm water pressure suction at a silty loam soil in a field experiment. The treatments included control (no tractor passes), 2 and 4 tractor passes. The results showed that in control treatement, meso and macropores in the upper layer were present, while in the other two treatments, because of compaction caused by passing tractor, macro and mesopores were both destroyed and decreased. In spite of the very low macroposity volume, in all three treatments, macropores were the main effective pores for water flow. Keywords: Disk infiltrometer, Macro and mesopores, Soil compaction, Soil properties hydraulic