ارزيابي خصوصيات پومولوژيكي و گروه‌بندي برخي ارقام زيتون در استان زنجان

Evaluation of Pomological Traits and Classification of some Olive Cultivars in Zanjan Province

براي بررسي خصوصيات ميوه و گروه‌بندي ارقام زيتون، آزمايشي روي بيست رقم زيتون طي دو سال (1390-1389) در ايستگاه تحقيقات زيتون گيلوان (زنجان) انجام شد. آزمايش در قالب طرح اسپليت‌پلات در زمان با طرح پايه كاملاً تصادفي با سه تكرار اجرا شد. گروه‌بندي ارقام بر اساس صفات وزن تر و خشك ميوه، نسبت گوشت به هسته و درصد روغن با استفاده از تجزيه خوشه‌اي و تجزيه به مولفه‌هاي اصلي انجام شد. نتايج تجزيه واريانس تفاوت معني‌داري ميان رقم، سال و اثر متقابل براي اكثر صفات نشان داد. بر اساس نتايج تجزيه خوشه‌اي و تجزيه به مولفه‌هاي اصلي، ارقام از نظر صفات ارزيابي شده به خوبي از يك ديگر تفكيك شدند. بر اين اساس، ارقام كاريدوليا، پيكوآل، وليوتيكي و كايسي بيشترين وزن ميوه و نسبت گوشت به هسته را داشتند و به عنوان ارقام مناسب كنسروي و ارقام كايلته، كروناييكي، آربكين، لچينو، بليدي و نبالي با درصد بالاي روغن به عنوان ارقام روغني شناسايي شدند. تنوع ژنتيكي موجود از نظر صفات مورد مطالعه امكان گزينش والدين براي پيشبرد برنامه‌هاي به‌نژادي را از طريق دورگ‌گيري فراهم مي‌كند، هر چند تعيين ميزان وراثت‌پذيري اين صفات براي انجام اين كار ضروري به نظر مي‌رسد.

This research was conducted to evaluate and classify twenty olive (Olea europaea L.) cultivars based on pomological traits in Olive Research Station of Gilvan, Zanjan, Iran during 2010-2011. A split plot experiment in a completely randomized design with three replications was used. Cluster analysis and principal component analysis were used to classify cultivars based on fruit traits (fresh and dry weight, pulb/pit ratio and oil content). Analysis of variance for the characteristics showed significant differences among cultivars, years and their interaction effects. Based on the results, cultivars Caridolia, Picual, Voliotici and Kaissy were classified as table olive and Cailletier, Koroneiki, Arbequine, Leccino, Baladi and Nabali as oil olives. A high genetic diversity of fruit traits was observed in current study. These diversity can be used in parental choice for breeding aims and programs. However, it is necessary to determine the heritability of these traits before accomplishment of any breeding program.