عملكرد كمي و كيفي علوفه اكوتيپ‌هاي يونجه مناطق سردسير ايران

Quantitative and Qualitative Farage Yield of Cold-Region Alfalfa Ecotypes of Iran

به منظور ارزيابي عملكرد و كيفيت علوفه اكوتيپ‌هاي يونجه مناطق سردسير، هفده اكوتيپ در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار به مدت دو سال (89-1387) در مزرعه پژوهشي موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر در كرج مورد مقايسه قرار گرفتند. تركيبات شيميايي علوفه اين اكوتيپ‌ها با استفاده از روش‌هاي AOAC و ضرايب هضمي آن‌ها با استفاده از روش آزمايشگاهي تيلي و تري برآورد شد. بر اساس نتايج تجزيه واريانس دو ساله، بين اكوتيپ‌ها از نظر عملكرد علوفه تر در سطح احتمال 1% و عملكرد علوفه خشك و نسبت برگ به ساقه در سطح احتمال 5% تفاوت معني‌داري وجود داشت. اثر متقابل اكوتيپ در سال در مورد هر دو صفت عملكرد علوفه تر و خشك غير معني‌دار بود كه نشان مي‌دهد اكوتيپ‌ها از نظر اين دو صفت واكنش مشابه از سالي به سال ديگر دارند. بين اكوتيپ‌ها از نظر ديواره سلولي در سطح احتمال 1% و از نظر پروتيين خام، ماده خشك قابل هضم، ماده آلي قابل هضم و خاكستر كل در سطح احتمال 5% تفاوت معني‌دار وجود داشت. اثر متقابل اكوتيپ در سال براي ديواره سلولي در سطح احتمال 5% و براي ماده خشك قابل هضم و ماده آلي قابل هضم در سطح احتمال 1% معني‌دار شد. بيشترين ميانگين عملكرد علوفه تر و علوفه خشك در اكوتيپ قره آغاج به ترتيب 3/61 و 4/16 تن در هكتار بود. بالاترين درصدپروتيين خام در اكوتيپ چالشتر با 73/17درصد، بالاترين درصد ديواره سلولي در اكوتيپ سيلوانه با 43/50 درصد، بالاترين درصد ديواره سلولي بدون همي‌سلولز در اكوتيپ سيلوانه با 33/35 درصد، بالاترين درصدماده خشك قابل هضم در اكوتيپ اردوباد با 98/ 62 درصد، بالاترين درصد ماده آلي قابل هضم در اكوتيپ اردوباد با 89/59 و بالاترين درصد خاكستر كل در اكوتيپ سيلوانه با 92/9 درصد مشاهده شد. اكوتيپ‌هاي قره آغاج با 79/2، سهند آوا با 76/2 و قره قوزلو با 68/2 تن در هكتار بيشترين عملكرد پروتيين را داشتند.

To evaluate the quality and quantity of forage yield of seventeen cold region alfalfa ecotypes, this experiment was conducted in randomized complete block design with three replications in Karaj, for two years (2008-10). Chemical components of forage were measured by AOAC methods. Based on the results of combined analysis of variance, ecotypes were significantly different at 1% probability level for fresh forage yield and at 5% for dry forage yield and leaf to stem ratio. However interaction effects of ecotype × year were not significant for fresh and dry forage yields. Ecotypes were also significantly different for neutral detergent fiber (N.D.F.) at 1% and for crude protein (C.P.), dry matter digestibility (D.M.D.), organic matter digestibility (O.M.D.) and ash at 5% probability levels. Ecotype × year interaction was significant for N.D.F. at 5% and for D.M.D. and O.M.D. at 1% probability levels. The highest fresh forage yield and dry forage yield (61.3 and 16.4 tha-1, respectively) were obtained from ecotype Gharaaghaj. The highest C.P. (17.73%) was achieved from ecotype Chaleshtar, N.D.F. (50.43%) from Silvaneh, A.D.F. (35.33%) from Silvaneh, D.M.D. (62.98%) from Ordoubad, O.M.D. (59.89%) from Ordoubad and Ash (9.92%) from Silvaneh. Ecotypes Gharaaghaj with 2.79, Sahandava with 2.67, and Garaghouzlou with 2.68 tha-1 had the highest protein yield.