تعامل ساختار و سبك در شكسته نويسي شفيعا، درويش و گلستانه

Interaction of Structure and Style in Cursive Nastaliq Manuscripts of Shafia , Darvish & Golestaneh

در اين مقاله كوشش شده به تعامل ساختار و سبك در شكسته نويسي هاي ميرزا شفيع حسيني(شفيعا) ، درويش عبدالمجيد طالقاني و سيد علي اكبر گلستانه به منظور شناخت ارزش هاي هنرمندانه شكسته نويسي در آثار اين هنرمندان طراز اول پرداخته شود. در روند انجام مقاله منابع بسياري مورد مطالعه قرار گرفته و ارزيابي پايايي و روايي به دو روش هم خواني داخلي بين موارد مشترك در منابع مطالعه شده و روش مقايسه معيارهاي حاكم بر ساختار وسبك در خوشنويسي خط شكسته نستعليق، يعني " اصول شناسي" و "سبك شناسي" در نمونه آثار شاخص اين خوشنويسان بكار گرفته شده است. روش تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده بصورت كيفي است . نتايج حاصل از داده هاي اين مقاله نشان مي دهد كه گرچه دردوران پيدايش سبك هاي شكسته نويسي گرايش به ويژگي هاي اصول شناسانه همچنان اصل اساسي بشمار مي آمده است اما در آثار خوشنويسان مورد مطالعه اين مقاله ، نمادهايي جديد و گوياي حس زيبا شناسانه بچشم مي خورد كه گستره آن در مرحله بروز سبك هاي شكسته نويسي كاملا چشمگير بوده و با وجود شكل گيري ساختار اصلي اين خط، پالايشي دگر باره در شكسته نويسي پديد آورده است. اين مطلب نشانگر تعامل هاي فراواني است كه ميان ويژگي هاي اصول شناسي و سبك شناسي در شكسته نويسي بوجود آمده و مشابهت هاي بصري را در آثار اين خط نمايان كرده است. به اين جهت از ميان تعداد بسياري از آثار شكسته نويسي اين اساتيد نمونه هايي مورد گزينش و تحليل قرار گرفته اند كه امكان مشاهده و تحليل فراز و فرودهاي موجود را بصورت تخصصي فراهم نمايند. نگارنده در مرحله انتخاب آثار با نمونه هايي مواجه بود كه ساختار برخي از آنها با ديگري متفاوت و ظرفيت بيشتري از حيث تنوع ظرايف خوشنويسي نسبت به ساير آثار داشت. همين نكته انتخاب دقيق و تخصصي آثار را از حيث ساختار و سبك مي طلبيد. پس از مرحله انتخاب اوليه ، پردازش آثار منتخب با توجه به ميزان اثرگذاري آنها بر جريان هاي بعدي شكسته نويسي انجام يافت.

This article seeks to study the interaction of structure and style in Cursive Nastaliq to better recognize the artistic values in cursive writings of masters: Mirza Shafi Hussein (Shfia), Darwish Abdolmajid Taleghani and Seyed Aliakbar Golestaneh. In the process of conducting this research a great deal of published material has been studied and descriptive and analytic methods have been used. The final and narrative evaluation is done through two methods of corresponding similar features in the studied material and comparing dominant factors of structure and style in calligraphy of Cursive Nastaliq, meaning a study into the principles and styles of the outstanding works of these calligraphers. Qualitative method has been used to analyze the data. The results of this article show that although in the era of cursive style formation, the tendency toward the characteristic principles had been dominant, in the works of the master calligraphers in question, new symbols bearing aesthetic sense are apparent, which are obviously extent in the phase of cursive style formation, and despite the stabilization of the main structure of this script, it is refined again in Cursive Nastaliq. This is an indication of the many interactions among characteristics of the principles and styles in this script, revealing visual similarities in the existing works, among which several cases have been selected and analyzed to demonstrate the changes proficiently. Since the author was faced with some instances with different structures and more potential than others because of their more delicate calligraphy, careful and proficient selection of works was required. After the first stage of selection, works were processed with regard to their effectiveness on latter changes in cursive writing.